Nhận xét của List vượt qua cả những gì đã được chứng minh sau này,
đấy là khi Mỹ vẫn là quốc gia thực hiện hăng say nhất chủ nghĩa bảo hộ –
đồng thời là xứ sở của trí tuệ – khoảng một thế kỷ sau khi ông viết những
dòng này và còn trở thành cường quốc đứng đầu thế giới về công nghiệp
vào cuối giai đoạn đó (xem mục 2.2.2 của Chương 2). Không những thế,
những sự kiện lịch sử sau này, liên quan đến nhận xét của List về “lên gác
rút thang” đã chứng minh sự đúng đắn của ông. Sau Thế chiến II, khi uy
quyền tối cao trong công nghiệp của Hoa Kỳ đã trở nên rất rõ ràng, họ đã
làm giống như Anh thế kỷ XIX trong việc thúc đẩy thương mại tự do, dù
rằng sự thật là nước này giành được uy thế đó bằng cách sử dụng chủ nghĩa
bảo hộ mang tính dân tộc chủ nghĩa khá cao.
Trong các chương tới, chúng ta sẽ nghiên cứu các sự kiện lịch sử quan
trọng này một cách chi tiết hơn. Tuy nhiên, trước mắt tôi muốn độc giả chú
ý tới phương pháp luận của List, tức là cách tiếp cận mang tính lịch sử đối
với kinh tế học.
Nếu được áp dụng thích hợp, cách tiếp cận này không chỉ giới hạn trong
việc tập hợp và lên danh mục các sự kiện lịch sử với hi vọng rằng một vài
mô hình sẽ xuất hiện một cách tự nhiên. Hơn thế, nó bao gồm việc khảo sát
các mô hình lịch sử từng tồn tại trong một thời gian dài, xây dựng các lí
thuyết để giải thích những mô hình đó và ứng dụng các lí thuyết này cho
các vấn đề đương thời, có xem xét đến những thay đổi trong công nghệ,
thiết chế và chính trị.
Cách tiếp cận cụ thể và mang tính quy nạp này trái ngược hẳn với cách
tiếp cận Tân cổ điển, dựa trên các phương pháp trừu tượng và suy diễn
đang giữ thế thượng phong hiện nay. Trên thực tế, phương pháp luận này là
yếu tố chính của Trường phái lịch sử Đức – một trường phái kinh tế từng
giữ thế thượng phong tại nhiều quốc gia châu Âu lục địa trước Thế chiến II
và có thể được tìm thấy trong các tác phẩm được viết bằng tiếng Anh của
các tác giả như Polanyi và Shonfield
. Trong số những thành viên hàng
đầu của trường phái này có những người như Wilhelm Roscher, Bruno
Hildebrand, Karl Knies, Adolph Wagner (Định luật Wagner nổi tiếng)
