Dù mục đích đằng sau việc “rút thang” có là gì thì thực tế vẫn là chính
sách và thiết chế được coi là “tốt” này đã không có khả năng tạo ra động
lực phát triển như được hứa hẹn ở các nước đang phát triển trong khoảng
hai thập kỉ vừa qua – khi chúng được IDPE thúc đẩy một cách mạnh mẽ.
Thực ra, tăng trưởng ở nhiều nước đang phát triển đã không còn.
Vậy giải pháp là gì? Trong khi việc giải thích rõ ràng những việc phải
làm nằm ngoài phạm vi của tác phẩm này, chúng ta vẫn có thể rút ra một
vài điểm như sau.
Đầu tiên, những sự thật lịch sử về kinh nghiệm phát triển của các nước
phát triển nên được công bố một cách rộng rãi. Điều này không chỉ là vấn
đề của việc “hiểu rõ lịch sử”, mà còn tạo điều kiện cho các nước đang phát
triển thực hiện những lựa chọn có đầy đủ thông tin về chính sách và thiết
chế thích hợp cho họ. Phải có nỗ lực trí tuệ lớn hơn để hiểu kĩ lưỡng hơn
vai trò của chính sách và thiết chế – đặc biệt là thiết chế – đối với phát triển
kinh tế, bằng cách loại bỏ những chuyện hoang đường và những lí thuyết
quá giản lược đã làm mờ mắt nhiều lí thuyết gia và các nhà hoạch định
chính sách.
Cụ thể hơn, về phương diện chính sách, “những chính sách tồi”, mà phần
lớn các nước NDC đã sử dụng rất hiệu quả khi còn là những đang phát
triển, ít nhất cần phải được phép sử dụng, nếu không nói là tích cực ủng hộ,
bởi các nước phát triển và IDPE do họ kiểm soát. Trong khi đúng là những
chính sách can thiệp ITT đôi khi có thể thoái hóa thành mạng lưới những
thủ tục rườm rà và tham nhũng, thì điều đó cũng không có nghĩa rằng
không nên sử dụng các chính sách đó. Nói cho cùng, chúng ta không bắt tất
cả máy bay dừng bay vì có khả năng là chúng sẽ lao xuống đất hoặc bỏ tất
cả các chương trình tiêm chủng vì một số trẻ có thể chết vì dị ứng.
Kết quả là, chúng ta cần một cách tiếp cận với quá trình hoạch định
chính sách phát triển quốc tế khác hẳn cách tiếp cận mà các nước phát triển
và IDPE theo đuổi.
Về phương diện chính sách, trước hết tôi ủng hộ sự thay đổi triệt để
những điều kiện liên quan đến chính sách gắn liền với sự giúp đỡ tài chính
