mạng lưới tình báo lớn nhắm vào Anh, xuất phát từ các nước như Pháp,
Nga, Thụy Điển, Na Uy, Đan Mạch, Hà Lan và Bỉ.
Nhiều nước còn tổ
chức hoặc ủng hộ việc tuyển những thợ giỏi từ Anh và các nước phát triển
khác. Những cố gắng của Pháp dưới thời John Law (xem mục 2.2.4), và
Phổ dưới thời Frederick Đại Đế (xem mục 2.2.3) là những ví dụ rất điển
hình.
Dù đã thực hiện tất cả những nỗ lực, cả hợp pháp lẫn bất hợp pháp, thì
việc đuổi kịp công nghệ là không hề dễ dàng. Những tài liệu về quá trình
chuyển giao công nghệ gần đây cho thấy, công nghệ chứa đựng nhiều kiến
thức ngầm, không dễ chuyển giao. Vấn đề đó thậm chí không thể giải quyết
được bằng việc “nhập khẩu” những người thợ giỏi, kể cả ở thời đại khi mà
họ có thể nắm bắt được hầu hết những công nghệ chủ chốt. Những người
thợ này gặp những trở ngại về ngôn ngữ và văn hóa, và quan trọng hơn, họ
không tiếp cận được với hạ tầng công nghệ như ở quê nhà. Tài liệu của
Landes đã chứng minh rằng các nước ở lục địa châu Âu phải mất hàng thập
kỉ để học được công nghệ của Anh, kể cả khi họ đã “nhập khẩu” được
nhiều thợ giỏi và có lẽ cả các máy móc chủ chốt.
Cũng giống như trường hợp của những nước đang phát triển hiện nay,
quá trình chuyển giao công nghệ chỉ đạt hiệu quả cao nhất khi có được sự
hỗ trợ của những chính sách được định hướng nhằm nâng cao cái mà kinh
tế học về công nghệ hiện đại gọi là “năng lực công nghệ”
. Như tôi đã
nhắc đến ở phần trước, nhiều nước đã xây dựng những cơ sở giáo dục (như
các trường kĩ nghệ) và nghiên cứu (các viện khoa học). Tôi cũng đã chỉ ra
rằng họ đã sử dụng những biện pháp nhằm nâng cao hiểu biết về công
nghệ, như xây dựng viện bảo tàng, tổ chức những cuộc triển lãm quốc tế,
tặng máy móc mới cho những công ty tư nhân và xây dựng những nhà máy
thí điểm sử dụng công nghệ tiên tiến. Các chính sách hỗ trợ tài chính nhằm
khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng những công nghệ hiện đại hơn, đặc
biệt là thông qua các khoản miễn, giảm thuế đối với việc nhập khẩu thiết bị
công nghiệp cũng được sử dụng rộng rãi.
miễn, giảm thuế đối với việc nhập khẩu tư liệu sản xuất
