tồn tại bên cạnh các quy định hạn chế nhập khẩu những hàng phi tiêu dùng
khác) cho đến những năm gần đây cũng là một trong những công cụ chủ
yếu của chính sách công nghiệp ở các nước Đông Á.
Đến giữa thế kỷ XIX, những công nghệ then chốt đã trở nên phức tạp
đến mức việc “nhập khẩu” những người thợ giỏi và máy móc không đủ để
có thể nắm vững những công nghệ đó. Vì lí do này, Anh đã xóa bỏ lệnh
cấm di cư và cấm xuất khẩu máy móc. Kể từ đó, việc chuyển giao những
kiến thức về công nghệ mới được thực hiện thông qua việc mua bán các
bằng phát minh, sáng chế trở thành một kênh quan trọng của quá trình
chuyển giao công nghệ trong nhiều ngành. Điều này khiến cho các chính
sách và các thiết chế coi việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (IPR – intellectual
property rights) trở nên quan trọng hơn. Đỉnh điểm là sự ra đời của Công
ước Paris năm 1883 về bằng phát minh sáng chế và Công ước Berne năm
1886 về quyền tác giả, dưới sức ép từ những nước có công nghệ phát triển,
đặc biệt là Mỹ và Pháp.
Từ năm 1790 đến 1850, hầu hết các nước NDC đều ban hành luật về
phát minh sáng chế (xem chi tiết ở mục 3.2.3.B của Chương 3). Nhưng, tất
cả những điều luật này đều có nhiều thiếu sót, đó là xét theo những tiêu
chuẩn hiện đại, mà ngay cả những nước đang phát triển cũng đòi hỏi sau
khi Hiệp định TRIPS (Hiệp định về các khía cạnh liên quan đến thương mại
của quyền sở hữu trí tuệ – trade-related intelectual property rights) được
WTO thông qua.
Khi xét cụ thể đến mối quan tâm chính của chúng ta trong chương này,
cần phải chỉ ra rằng, những đạo luật trên không quan tâm nhiều đến việc
bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của các công dân nước ngoài.
Tại phần lớn
các nước, trong đó có Anh (trước cuộc cải cách năm 1852), Hà Lan, Áo và
Pháp, việc cấp bằng sáng chế cho những phát minh được nhập khẩu của các
kiều bào được cho phép một cách công khai. Ở Mỹ, trước khi sửa đổi luật
về bằng phát minh sáng chế vào năm 1836, các bằng sáng chế được cấp mà
không cần bằng chứng về nguồn gốc của sản phẩm, vì vậy chúng được cấp
cho cả các công nghệ nhập khẩu. Như chúng tôi đã đề cập, năm 1907 Thụy
