- Trước hết chúng ta phải hiểu luận điểm này của Lênin trong ngữ cảnh
của nó bởi nó liên quan đến những phát biểu của Hêghen đã được Lênin
trích dẫn, đánh giá. Hêghen trình bày quan điểm của mình từ tính đa dạng,
cảm tính, trọn vẹn, phong phú… là nội dung của khái niệm trừu tượng,
nhưng nghèo nàn hơn tính cụ thể cảm tính. Chính vì vậy mà trong “Bút ký
triết học” Lênin cũng đã nói đến sự trừu tượng hóa lý thú này. Trích dẫn từ
Hêghen là vì Lênin muốn đưa ra một suy luận là: Tư duy đúng đắn, đi từ cụ
thể đến trừu tượng, không xa rời chân lý mà là tiếp cận nó. Ông đã nhận ra
đặc điểm mang tính nhận thức của trừu tượng hóa mà không bị giảm sút
trong khuôn khổ của cách lý giải truyền thống. Tại sao tôi phải nói với các
thầy cô điều dông dài này, vì chúng ta phải hiểu nguyên tắc tính khoa học
trong dạy học ở điều kiện cuộc sống hiện nay không phải là công việc dễ
dàng. Nó là cơ sở tâm lý học, lý luận học rộng rãi và được chi tiết hóa vào
việc thiết kế khi truyền đạt kiến thức và tổ chức lĩnh hội những tri thức ấy
trong nhà trường. Chúng ta phái biết tri thức khoa học (mà chúng ta đã và
đang truyền đạt cho sinh viên) không phải là sự tiếp tục làm sâu và mở rộng
thêm một cách đơn giản kinh nghiệm hằng ngày mà đòi hỏi tạo các phương
pháp mới (về giáo dục) để trừu tượng hóa, phân tích, đánh giá khái quát,
đặc biệt là cho phép phát hiện các mối liên hệ bên trong của các sự vật, bản
chất của chúng và các con đường đặc biệt để truyền thụ đến cho các em.
Thực tế trong giảng dạy nhiều năm tôi nhận thấy, đôi lúc chúng ta cũng bỏ
qua đặc điểm này.
Do vậy, theo tôi, chúng ta nên ngừng tranh cãi nhau tại đây. Chúng ta
phải hiểu rằng, phương pháp giáo dục nào, truyền thống hay hiện đại, đều
cùng mục đích cung cấp cho các em các khái niệm khoa học thật sự, phát
triển cho các em tư duy khoa học, năng lực tiếp tục lĩnh hội độc lập với một
số lượng tri thức khoa học ngày càng lớn để các em có thể tự tin bước vào
đời sau này. Đây là nhiệm vụ hàng đầu, như từ xưa tới nay vẫn thế, phải
luôn được đặt ra một cách đúng đắn trong lý thuyết kinh nghiệm truyền
thống về tư duy.
