“Những đất nước này đảm bảo cho tương lai của chúng ta”, tướng Gen.
Charles Noble đã nói như vậy khi người tài xế đưa chúng tôi đi qua những
khu phố của Buenos Aires vào năm 1977. “Chuck” là phó chủ tịch MAIN
(sau này, ông ta được bổ nhiệm vào vị trí chủ tịch). Ông từng được đào tạo
tại Học viện quân sự West Point của Mỹ, tốt nghiệp thạc sĩ ngành xây dựng
tại MIT và có một sự nghiệp quân sự đáng nể (từng giữ chức chỉ huy lực
lượng Công binh Mỹ trong cuộc chiến tranh Việt Nam và là chủ tịch Ủy
ban sông Mississippi). Hiện ông ta đang phụ trách việc nghiên cứu các
nguồn nước của MAIN ở Argentina bao gồm cả các vấn đề liên quan tới dự
án hợp tác xây dựng nhà máy thủy điện Salto Grande giữa Uruguay và
Argentina. Trong tương lai, nhà máy thủy điện này sẽ sản xuất lượng điện
với công suất gần 2.000 MW, tạo ra một cái hồ lớn và làm ngập thị trấn 22
nghìn dân này.
“Chúng ta đã không làm gì được Việt Nam bởi vì chúng ta không hiểu
được tinh thần của chủ nghĩa cộng sản. Chúng ta phải làm một điều gì đó
hiệu quả hơn tại Mỹ Latinh này”. Chuck mỉm cười thân thiện với tôi, một
nụ cười có vẻ hiền hòa đến ngỡ ngàng ở con người nổi tiếng cứng nhắc
này... Ông ta chỉ tay về phía hồ nước trong công viên mà chúng tôi vừa đi
qua: “Nhìn xem. Sau này, nước sẽ trở thành vàng và dầu mỏ đấy. Chúng ta
cần chiếm lấy nó càng nhiều càng tốt. Nó sẽ mang đến cho ta quyền lực và
sức mạnh”.
Hơn hai thập kỷ trôi qua, khi biết tin một công ty có tên là SEMAPA được
phép độc quyền mua hệ thống nước của Cochabamba, tôi lại suy nghĩ về
những gì Chuck Noble nói. Bản hợp đồng cho tư nhân thuê trong vòng 40
năm về tay Aguas del Tunari, một chi nhánh của tập đoàn Bechtel khét
tiếng. Lẽ ra việc giấy phép khai thác được trao cho một công ty Mỹ phải
khiến cho tất cả mọi người vui sướng. Nhưng người dân Mỹ Latinh lại cảm
nhận khác. Công ty có trụ sở tại San Francisco này có tiếng là một tổ chức
luôn được những người có thế lực hậu thuẫn. Từ lâu, cái tên Bechtel đã gắn
liền với những hợp đồng béo bở từ Ngân hàng Thế giới và chính phủ Mỹ.
Vì đây là một công ty tư nhân do một gia đình điều hành nên nó không phải
