tín dụng nhỏ và giải thoát họ khỏi đói nghèo. Suốt những năm đó, tôi dần
quen với cảnh bạo lực thảm khốc giằng xé đất nước này.
Guatemala từng là trái tim của nền văn minh Maya có bề dày phát triển rực
rỡ gần một nghìn năm. Sau đó, nền văn minh này bước vào thời kỳ sụp đổ.
Theo nhiều nhà nhân loại học, nguyên nhân là do thảm họa môi trường xảy
ra khi các đô thị lớn mọc lên năm 1524 dưới thời quân xâm lược Tây Ban
Nha. Sau đó Guatemala trở thành trụ sở của chính quyền quân đội Tây Ban
Nha tại Trung Mỹ cho đến tận thế kỷ XIX. Hậu quả là hàng loạt cuộc xung
đột thường xuyên xảy ra giữa người Maya và người Tây Ban Nha.
Cuối những năm 1800, United Fruit, một công ty có trụ sở tại Boston đã
đánh bại người Tây Ban Nha và thiết lập nên một trong những lực lượng có
thế lực nhất tại Trung Mỹ. Công ty này nắm độc quyền, và về cơ bản không
gặp phải bất kỳ khó khăn nào cho đến tận những năm 1950, khi Jacobo
Arbenz nắm quyền tổng thống và lãnh đạo đất nước dựa trên cương lĩnh lý
tưởng của cuộc cách mạng Mỹ. Ông tuyên bố Guatemala sẽ phát huy thế
mạnh từ nguồn tài nguyên thiên nhiên và nghiêm cấm các công ty nước
ngoài khai thác đất đai và nhân lực của đất nước mình. Sự kiện Jacobo
trúng cử được tung hô như một kiểu mẫu của tiến trình dân chủ trên khắp
châu Mỹ. Khi đó, chưa đầy 3% dân số chiếm tới 70% đất đai của
Guatemala. Trên cương vị tổng thống, Arbenz đã khởi xướng một chương
trình cải cách ruộng đất toàn diện, giáng một đòn đe doạ trực tiếp tới hoạt
động của người Guatemala tại công ty United Fruit. Công ty này lo sợ nếu
Arbenz thành công, ông ta sẽ trở thành tấm gương cho những người khác
trên khắp châu lục noi theo và có thể còn lan rộng trên cả thế giới.
United Fruit đã phát động một chiến dịch tuyên truyền với quy mô lớn tại
Mỹ nhằm thuyết phục công chúng và Quốc hội Mỹ rằng Arbenz muốn biến
Guatemala thành một vệ tinh của Xôviết và chương trình cải cách ruộng đất
của ông ta thực chất chỉ là một âm mưu của Liên bang Xôviết chống phá
chủ nghĩa tư bản tại Mỹ Latinh. Năm 1954, CIA đã dàn xếp một cuộc đảo
chính. Máy bay Mỹ ném bom vào thủ đô Guatemala và vị tổng thống được
