đã chỉ trích ở dân đó, và có những lợi thế khác của riêng mình, những
lợi thế mà dân Peloponnese chẳng thể phô ra thứ gì sánh ngang được.
Nếu họ tiến quân đánh xứ sở của chúng ta thì chúng ta sẽ mang hạm
đội đi đánh lại xứ sở họ, và rồi sẽ thấy ra rằng có tàn phá toàn bộ Attica
cũng không bằng tàn phá với dù chỉ một phần nhỏ của Peloponnese; vì
họ sẽ không có khả năng bù lại cho chỗ đất đai thiếu hụt ngoại trừ bằng
cách đánh chiếm, trong khi chúng ta có nhiều đất đai cả trên các đảo
lẫn trên đất liền. Quyền thống trị trên biển quả thực vô cùng quan
trọng. Hãy ngẫm mà xem. Giả sử chúng ta là dân hải đảo; các vị có thể
nghĩ ra một vị trí nào bất khả xâm phạm hơn không? Thế đấy, điều này
trong tương lai, càng lâu dài càng tốt, phải là quan niệm của chúng ta
về vị trí của mình. Gạt bỏ tất cả những lo lắng về đất đai và nhà cửa của
chúng ta, chúng ta phải cảnh giác canh giữ mặt biển và kinh thành.
Chúng ta không thể để bất kỳ cảm giác lo lắng nào về đất đai nhà cửa
của chúng ta kích động chúng ta tiến vào một trận chiến với ưu thế
quân số thuộc về Peloponnese. Một trận thắng sẽ chỉ nối tiếp bằng một
trận chiến khác chống lại cùng một ưu thế đó, nhưng một trận bại sẽ
kéo theo việc chúng ta mất đi các đồng minh của mình, chính là nguồn
sức mạnh của chúng ta, những đồng minh đó sẽ không còn giữ vẻ hòa
hảo với chúng ta lấy một ngày sau khi chúng ta không còn khả năng
tiến quân đánh họ nữa. Chúng ta không nên than khóc vì mất nhà cửa
đất đai mà chỉ nên than khóc vì mất đi tính mạng của con người; bởi vì
nhà cửa đất đai không đem lại con người, mà con người đem lại chúng.
Và nếu tôi nghĩ rằng tôi đã thuyết phục được các vị, thì tôi hẳn đã yêu
cầu các vị hãy tiêu thổ chúng bằng chính bàn tay của mình, và cho dân
Peloponnese thấy rằng việc này bất luận thế nào cũng sẽ không khiến
các vị phải khuất phục.
Tôi có nhiều lý do khác nữa để hy vọng có được một kết quả thuận
lợi, nếu các vị có thể đồng ý không kết hợp các mưu đồ chinh phục mới
với việc tiến hành chiến tranh, và sẽ tránh đừng cố tình để mình dính
líu vào những hiểm nguy khác; thực vậy, tôi lo sợ vì những khinh suất
của chính chúng ta còn hơn là vì mưu kế của địch. Nhưng những vấn
