tốt hơn những đóng góp bắt buộc. Nông dân là tầng lớp luôn luôn sẵn
sàng phục vụ bằng sức người hơn là bằng tiền bạc. Họ tin rằng con
người sẽ sống sót qua những hiểm nguy, nhưng họ không lấy gì làm
chắc rằng tiền bạc sẽ không cạn kiệt quá sớm, đặc biệt nếu chiến tranh
kéo dài hơn họ chờ đợi, điều mà rất có khả năng sẽ là như vậy. Trong
một trận chiến đơn lẻ dân Peloponnese và các đồng minh của họ có khả
năng chấp tất cả các dân Hy Lạp, nhưng họ bất lực khi tiến hành một
cuộc chiến chống lại một thế lực khác biệt với họ về tính cách, bởi họ
thiếu một hội đồng duy nhất cần thiết để hành động nhanh chóng và
mạnh mẽ, và thay vào đó là một đại hội-đồng hợp thành từ nhiều sắc
tộc, trong đó mỗi thành bang sở hữu một lá phiếu bình quyền, và mỗi
thành bang đều thúc đẩy mục đích của mình, một tình trạng mà thường
không dẫn đến trận chiến nào cả. Mong ước lớn nhất của một số thành
bang là báo thù cho riêng mình nhằm vào kẻ thù cụ thể nào đó, mong
ước lớn nhất của số còn lại là tiết kiệm tiền túi của riêng họ. Chậm chạp
trong việc tập hợp, họ dành một phần thời gian rất ít để xem xét bất cứ
mục tiêu chung nào, phần lớn thời gian dành để theo đuổi mục tiêu của
riêng mình. Trong khi đó mỗi người đều tưởng rằng thái độ thờ ơ của
mình sẽ chẳng hại gì, rằng đó là việc của một ai khác phải lo việc này
việc kia hộ hắn; và như vậy, bởi cùng cái ý nghĩ mà từng thành bang
thảy đều ấp ủ đó, mục tiêu chung sẽ tiêu tan mà không ai nhận thấy.
Nhưng vấn đề chính là sự cản trở mà họ sẽ phải trải qua do thiếu
thốn tiền bạc. Tiền bạc chậm về sẽ dẫn đến sự trì hoãn; mà các cơ hội
trong chiến tranh thì chẳng đợi một ai. Vả lại, chúng ta không cần lo
hoảng dù về khả năng bọn họ dựng lên các công sự ở Attica, hay về lực
lượng hải quân của họ. Sẽ khó khăn khi thiết lập bất cứ hệ thống phòng
thủ nào ở một thành bang kình địch, ngay cả trong thời bình, lại còn
khó hơn nữa, chắc chắn đấy, là lập ở xứ sở của kẻ thù, nơi mà Athens
phòng thủ chống lại nó chẳng kém gì nó phòng thủ chống Athens;
trong khi đó một đồn trại đơn lẻ có thể gây một số thiệt hại cho xứ đó
bằng những cuộc đột kích và bằng những cơ sở mà nó có thể tạo ra cho
những kẻ đào ngũ và bỏ trốn, nhưng không bao giờ ngăn được thuyền
