trang, lúc khác một đơn vị đồn trú đến thay phiên đi qua xứ đó và cướp phá
để kiếm ăn, và Vua Agis của Lacedaemon đích thân ở chiến trường và mẫn
cán xúc tiến cuộc chiến tranh này; vì vậy đã gây tổn hại vô cùng to lớn cho
Athens. Họ bị tước đoạt toàn bộ xứ sở của mình: hơn hai vạn nô lệ đã bỏ
trốn, một phần lớn trong số đó là thợ thủ công, và toàn bộ cừu và súc vật thổ
của họ đã bị mất; và do kỵ binh ngày ngày phải phi ra ngoài để đột kích
Decelea và canh gác xứ sở, chiến mã của họ hoặc bị tập tễnh bởi luôn bị bắt
chạy trên nền đá cứng, hoặc bị thương bởi quân địch.
Thêm vào đó, việc vận chuyển lương thực thực phẩm từ Euboea, mà trước
đây được vận đến bằng đường bộ từ Oropus đi qua Decelea nhanh hơn rất
nhiều, giờ đây phải đi bằng đường biển vòng qua Sunium
thứ mà kinh thành này cần đến đều phải nhập khẩu từ ngoại bang, và Athens
đã trở thành một pháo đài thay vì một kinh thành. Từ hạ chí đông người
Athens mỏi mòn kiệt quệ vì luôn phải túc trực canh gác các công sự, ban
ngày thì luân phiên nhau, ban đêm thì ngoại trừ đội kỵ binh tất cả đều phải
canh gác tại các trạm gác khác nhau hoặc trên thành lũy. Nhưng cái gánh đè
nặng lên vai họ nhất là họ đang duy trì hai cuộc chiến tranh cùng một lúc, và
như vậy họ đã lên đến đỉnh điểm của sự điên cuồng, chẳng một ai có thể tin
được ngay cho dù có nghe được tận tai mà không được nhìn tận mắt. Vì ai
có thể tưởng được rằng ngay cả khi đang bị vây hãm bởi quân Peloponnese
đào hào đắp luỹ ở Attica, lẽ ra phải rút lui khỏi Sicily thì họ vẫn bám trụ lại
đó và cũng đào hào đắp luỹ vây hãm Syracuse, một trấn (cứ cho là một trấn
đi) chẳng thua kém Athens về mọi mặt; hay ai có thể tưởng được rằng họ sẽ
đảo ngược hoàn toàn mọi ước đoán của dân Hy Lạp về sức mạnh và sự can
trường của họ đến thế khi cho thấy hình ảnh của một dân tộc mà lúc cuộc
chiến tranh này vừa mới bắt đầu một số người đã cho rằng có lẽ nó sẽ chỉ
cầm cự được một năm, một số khác cho rằng hai năm và không ai cho rằng
được quá ba năm nếu quân Peloponnese xâm lược xứ sở của họ, nhưng đến
nay đã mười bảy năm kể từ cuộc xâm lược đầu tiên, sau khi đã chịu đựng đủ
mọi tai hoạ của chiến tranh, dân tộc ấy lại sang Sicily và tiến hành một cuộc
chiến mới không thua kém gì cuộc chiến mà họ đang vướng bận với người
Peloponnese. Những nguyên nhân này, những tổn thất vô cùng to lớn từ
