có thành lũy bao bọc), bao gồm các làng mạc xung quanh; trong trấn có vệ
thành được xây dựng trên một nền đất cao và một khu chợ. Vào thời cuộc
chiến tranh này ở Hy Lạp có rất nhiều thành bang như vậy, điển hình là
Athens, Sparta, Corinth, Thebes… R. Crawley dịch chung là 1 ‘city’
(‘thành’), từ này được chuyển ngữ sang tiếng Việt là ‘thành’ hoặc ‘thành
bang’ tùy theo ngữ cảnh. (ND)
Chỉ cuộc chiến giữa Aegina và Athens vào khoảng năm 505 trước CN,
do thù địch với Athens về thương mại, Aegina đã cử hạm đội giúp Thebes
tàn phá dải bờ biển Attica khi Athens còn chưa có hạm đội để đối địch.
Cuộc chiến này bị gián đoạn vì cuộc xâm lược Hy Lạp của Xerxes Đại đế.
Hai bên tái chiến vào đầu cuộc Chiến tranh Peloponnese I, vào năm 460
trước CN Aegina bị Athens đánh bại trong một trận đại hải chiến và bị
Athens bao vây, đến năm 456 trước CN Aegina đầu hàng và trở thành một
xứ lệ thuộc của Athens (BT)
Chỉ cuộc xâm lược Hy Lạp của Xerxes Đại đế. (BT)
Themistocles (524-459 trước CN) là một chính trị gia và một vị tướng
kiệt xuất của Athens. Ông thuộc thế hệ các chính trị gia không xuất thân từ
dòng dõi quý tộc nổi lên từ những năm đầu tiên của nền dân chủ Athens.
Ông được bầu làm chấp chính quan của Athens năm 493 trước CN. Trong
cuộc xâm lược Hy Lạp lần thứ nhất của Ba Tư (492-490 trước CN), ông là
một trong 10 vị tướng tham gia Trận Marathon. Trong cuộc xâm lược lần
thứ hai của Ba Tư (480-478 trước CN), ông chỉ huy toàn hạm đội của Liên
quân Hy Lạp ở các trận hải chiến quan trọng Artemisium và Salamis, nhờ
mưu trí của ông mà Liên quân đã có một chiến thắng quyết định. (BT)
Salamis là một hải đảo ngoài khơi bờ biển phía tây của Attica, nằm
trong vịnh Saronikos. Trận Salamis diễn ra vào năm 480 trước CN, tại eo
biển giữa lục địa và đảo Salamis, giữa hạm đội của Liên quân Hy Lạp dưới
sự chỉ huy của Themistocles và hạm đội Ba Tư dưới sự chỉ huy của Xerxes
Đại đế. Hạm đội Ba Tư mắc mưu Themistocles bơi thuyền vào eo biển
Salamis và ở nơi chật hẹp dó các chiến thuyền Ba Tư bị vướng vào nhau,
