LỊCH SỬ CHIẾN TRANH PELOPONNESE - Trang 706

Chú thích chương VIII

[1]

Chỉ Trận Plataea năm 479 trước CN, nơi Pausanias chỉ huy liên quân Hy

Lạp đánh bại quân Ba Tư của Xerxes Đại đế. (BT)

[2]

Một trong các danh hiệu của thần Zeus (Zeus Eleutherios – tiếng Hy

Lạp “Eleutherios” có nghĩa “Người giải phóng/giải thoát/cứu nguy”.
Người Hy Lạp tôn xưng Zeus là “Người giải phóng” sau khi chiến thắng
quân xâm lược Ba Tư. (BT)

[3]

R. Crawley dùng từ “thành” ở vế trước của câu để chỉ Plataea, chỗ này

lại dùng “trấn” (không chỉ riêng với địa danh này mà nhiều địa danh khác
cũng như vậy), trong khi bản gốc ở đoạn này dùng nhất quán là “πόλιν”
(“polis” – “thành” hoặc “thành bang”), bản dịch tiếng Việt sẽ dùng theo
bản gốc ở những chỗ có thể đối chiếu được. (ND)

[4]

Cithaeron là rặng núi chia cắt Boeotia khỏi Megaris và Attica; rặng núi

này mang tên vị vua Cithaeron của dân Plataea trong thần thoại Hy Lạp, và
là nơi diễn ra trận Plataea (Plataea nằm ở triền phía bắc của rặng núi này).
(BT)

[5]

Arcturus là một ngôi sao trong chòm sao “Boötes” (“Mục đồng”) và là

một trong những ngôi sao sáng nhất trên bầu trời. Thời gian đề cập bên trên
là thời gian sao Arcturus lên gần mặt trời nhất, vào khoảng giữa tháng Chín.
(BT)

[6]

Theo bản dịch của R. Crawley thì Spartolus là của Bottiaea, theo bản

gốc thì nó là của Bottice (hay Bottike), là nơi dân Bottiaea khi bị Macedonia
đuổi đã chạy sang cư trú; Spartolus là thủ phủ của Bottice, nằm ở phía tây
bán đảo Chalcidice, gần Olynthus, Scolus. (BT)

[7]

Crusis, còn gọi là Crusaea hoặc Crosaea, là một xứ ở phía tây

Chalcidice, trải dài từ Potiaeda đến bờ vịnh Therma. (BT)

[8]

Atintania là một xứ miền núi của Illyria, nằm ở phía bắc Molossis và

phía đông Parauaena. (BT)

[9]

Parauaea là một xứ ở Epirus, nằm cạnh con sông Aous. (BT)