« Bằng sự bên Văn, ba năm lại thi một lần gọi là Hương thí ; trước
thì đi khảo xã, ai có chữ mới lấy tên : đại xã thì hai mươi người, trung xã
mười lăm người, tiểu xã mười người. Đoạn xem ai có hay chữ, thì dưng sổ
cho nhà huyện, thì học trò đi khảo nhà huyện có đỗ thì lại khảo nhà phủ. Ai
hay hơn thì cho tên nhất, gọi là ưu, thứ hai là tứ tràng, thứ ba là tam tràng.
Đoạn mới họp lại làm một xứ là một tràng mà thi. Có quan giữ áp tràng,
bên Văn thì quan Tấn sĩ, bên Vũ thì quan Đô đốc, Công đàng, cùng nhà Ti,
nhà Hiến. Mà học trò vào tràng thứ nhất gọi là Kinh nghĩa. Khảo sách mười
ngày liền ra bảng cho thiên hạ xem tên. Ai đỗ thì ở lại mà thi. Ngày sau gọi
là tràng Lục ; ai đỗ ngày Lục thì lại vào ngày Phú. Đỗ ngày Phú thì gọi là
Sinh đồ. Lại thi một ngày nữa, gọi là ngày Sách. Ai đỗ ngày Sách thì gọi là
Hương cống. Đến năm sau, những kẻ Hương cống mới ra thi ngoài Kẻ Chợ
trong Đền, có Vua Chúa quan Triều cùng thiên hạ đi ngày ấy, thì gọi là Hội
thi. Ai đỗ bốn ngày mới gọi là Tấn sĩ, liền ra bảng cho thiên hạ biết. Những
quan Tấn sĩ ấy liền đi lạy Vua Chúa, đoạn lại về học một tháng mới thi lại.
Ai thuộc chữ hơn, đứng thứ nhất gọi là Trạng nguyên, thứ hai là Bảng
nhãn, thứ ba là Thám hoa, thứ bốn là Hoàng giáp, thứ năm là Chính Tấn sĩ,
thứ sáu là Đồng Tấn sĩ. Ngày sau Chúa cho đi làm quan các Xứ, lại có chức
là Hàn lâm. Khi trước chịu cấp Công là coi các thợ, cấp Hộ là coi các việc
đàng, cấp Binh là coi các việc quân quốc, cấp Lễ là coi các lễ quí thuế, cấp
Lại là coi các việc bên lệnh sử. Lại lên chức khác là Đô công, Đô Hình, Đô
Binh, Đô Lễ, Đô Hộ, Đô Lại. Lại chức khác là Hữu Công, Hữu Hình, Hữu
Binh, Hữu Hộ, Hữu Lễ, Hữu Lại, Tả Công, Tả Hình, Tả Binh, Tả Lễ, Tả
Hộ, Tả Lại, Thượng Công, Thượng Hình, Thượng Binh, Thượng Lễ,
Thượng Hộ, Thượng
. Thượng chưởng Lục Bộ thì coi hết thay thảy.
Thượng Công xem việc các chợ, Thượng Hình xem việc bàn kiện, Thượng
Binh xem việc quân quốc, Thượng Hộ xem việc đắp đàng, Thượng Lễ xem
việc tế lễ, Thượng Lại xem việc các bên Văn. Trong triều thì nhà Đô đài ;
bề ngoài nhà Hiến, nhà Ti hỏi kiện. Còn các Hương Cống thì cũng cho đi
làm Phủ, Huyện quan, cùng các chức thay thảy.
