thế giới, chẳng nhẽ không thể hợp nhất với khái niệm của người Do Thái về
Chúa hoàn vũ?
Đó là mục đích của các trí thức cải cách. Họ đọc lại kinh sách lịch sử và cố
gắng làm chúng bớt tỉnh lẻ đi. Abraham và Moses, những “khách trọ, người
ngụ cư” này, liệu có phải là những công dân thế giới thực sự vĩ đại? Họ
khởi đầu việc phê bình Kinh Thánh đầu tiên: Luật Moses, như văn bản hiện
nay, không lâu đời lắm và chắc chắn thời Moses chưa có. Họ lập luận rằng
các lề luật ban đầu mang tính phổ quát hơn nhiều. Nên phong trào cải cách
mở rộng thành một cuộc công kích nhằm vào Luật Moses, một điều chắc
chắn sẽ xảy ra. Những người cải cách thấy kinh Torah đầy những ngụ ngôn,
đòi hỏi và cấm đoán phi lý. Chúng ta biết về việc họ bị những người chính
thống công kích bằng những lời than phiền và nguyền rủa. Philo tố cáo
những người “bày tỏ sự bất bình với lề luật do cha ông họ đặt ra và không
ngừng kiểm duyệt luật”; các nhà tiên tri nói thêm: “Nguyền rủa người nào
nuôi lợn và nguyền rủa những ai dạy con trai mình sự khôn ngoan Hy
Lạp.”
Những người cải cách không muốn bãi bỏ hoàn toàn Luật Moses,
nhưng muốn loại ra khỏi luật những điều ngăn cấm việc tham gia vào văn
hóa Hy Lạp - chẳng hạn, lệnh cấm khỏa thân, khiến người Do Thái sùng
đạo không được vào đấu trường và sân vận động - và đưa nó về cốt lõi đạo
đức, qua đó phổ cập hóa nó. Để thúc đẩy mục đích tối thượng của họ về
một tôn giáo thế giới, họ muốn hợp nhất ngay lập tức polis của người Hy
Lạp với Chúa đạo đức của người Do Thái.
Thật không may, đây là một diễn đạt mâu thuẫn về từ ngữ. Người Hy Lạp
không phải người theo chủ nghĩa độc thần mà là người theo chủ nghĩa đa
thần, và ở Ai Cập họ học cách kết hợp, tức là hợp lý hóa, vô số các vị thần
trùng lặp bằng cách gộp họ lại với nhau thành tổ hợp đa thần. Một kiểu kết
hợp đa thần như vậy là Apollo-Helios-Hermes, thần mặt trời. Họ trộn các
nghi lễ thần rượu của mình với tín ngưỡng thờ thần sinh nở của người Ai
Cập. Vị thần chữa bệnh của họ, Asdepios, được nhập với Imhotep của
người Ai Cập. Zeus, vị thần chủ đạo, là một với Ammon của người Ai Cập,
