nhánh ấy được chồng lên và kết hợp với truyền thống bài Do Thái cổ xưa
và phức tạp của người ngoại đạo để về sau trở thành một động cơ thù hận
mạnh mẽ.
Sự sụp đổ của nhà thờ Do Thái-Kitô giáo sau năm 70 và chiến thắng của
Kitô giáo Hy Lạp khiến người Do Thái chỉ trích kịch liệt người Kitô.
Những bài cầu kinh hằng ngày của người Do Thái chống lại người dị giáo
và đối thủ có từ thời chương trình cải cách Hy Lạp của thế kỷ 2 TCN -
Sách Huấn ca, một luận chiến khôn ngoan của người theo chủ nghĩa khắt
khe Ben Sira (mà người Sicarii mang theo mình tại Masada), đã cầu Chúa:
“Xin lay tỉnh thịnh nộ, xin đổ ơn nóng giận, xin hạ kẻ nghịch, xin lật địch
thù.”
Bài cầu kinh chống lại người dị giáo, ban đầu có tên “Phúc lành cho
Ngài người làm bẽ mặt kẻ ngạo mạn,” trở thành một phần của lễ hằng ngày,
hay Amidah, như là Phúc lành thứ mười hai. Có lúc nó được nhằm vào
người Sadducee. Dưới sự cai trị của Raban Gamaliel II (khoảng năm 80-
115), Phúc lành thứ mười hai hay Birkat ha-Minim (Phúc lành cho kẻ dị
giáo) được sắp xếp lại để áp dụng cho người Kitô, và đây dường như là thời
điểm những người Do Thái còn lại theo Jesus bị đẩy ra bên ngoài giáo
đường Do Thái. Đến cuộc nổi dậy năm 132, người Kitô và người Do Thái
được coi là các đối thủ công khai hay thậm chí là kẻ thù của nhau. Quả
thực, các cộng đồng Kitô ở Palestine kiến nghị nhà chức trách La Mã cho
họ quy chế tôn giáo riêng biệt với người Do Thái, và nhà văn Kitô Justin
Martyr (khoảng năm 100-165), sống ở Neapolis (Nablus), viết rằng những
người theo Simon bar Kokhba đã tàn sát các cộng đồng Kitô cũng như Hy
Lạp. Từ thời kỳ này, luận chiến bài Kitô bắt đầu xuất hiện trong các chú
giải Kinh Thánh của người Do Thái.
Hậu quả thứ hai từ sự thất bại cuối cùng của quốc giáo Do Thái là một thay
đổi sâu sắc về bản chất và quy mô trong các hoạt động của người Do Thái.
Từ năm 70, và nhất là sau năm 135, Do Thái giáo không còn là một quốc
giáo theo bất cứ ý nghĩa vật chất và hữu hình nào, và người Do Thái bị lưu
lạc khắp nơi. Thay vào đó, cả người Do Thái và Do Thái giáo trở nên đồng
