Nếu Freud có sự bất khoan dung của Ezra và những khiếm khuyết đặc
trưng của chế độ giáo sĩ trị, thì ông cũng có một số phẩm chất anh hùng của
nó: lòng can đảm bất khuất trong việc bảo vệ điều ông coi là sự thật; cần
mẫn đam mê theo đuổi nó cho tới tận cuối đời, được đánh dấu bằng lao
động không ngơi nghỉ; một cái chết thánh thiện sau một thời gian dài bị
ung thư mà ông từ chối tiêm morphine: “Tôi thà suy nghĩ trong đau đớn
còn hơn không thể suy nghĩ một cách rõ ràng.”
gặp ông vào phút cuối, thấy một nhà hiền triết “bé nhỏ và yếu ớt,” với “sức
sống bất diệt của một trưởng lão Hebrew.”
Thái phi lý trí, giống Nahmanides hay Besht hơn là Maimonides. Nhưng có
lẽ vì điều này mà ông trở thành một trụ cột trung tâm của cấu trúc trí tuệ
thế kỷ 20, một tòa nhà lớn phi lý trí. Để thay đổi phép ẩn dụ, ông cho nhân
loại một tấm gương mới, và không ai có thể thay đổi một cách triệt để và
không thể đảo ngược cách con người nhìn nhận bản thân hay nói về bản
thân như ông, vì ông cũng đã thay đổi từ vựng của sự tự xem xét nội tâm.
Nếu Freud thay đổi cách chúng ta xem xét bản thân, thì Albert Einstein
(1879-1955) thay đổi cách chúng ta nhìn nhận vũ trụ. Điều đó đưa ông trở
thành một trụ cột trung tâm của thế kỷ 20 và có lẽ của cả thế kỷ 21, vì lịch
sử cho thấy các tái lập quy luật khoa học mới vĩ đại, chẳng hạn như của
Galileo, hay của Newton, hay của Darwin, tiếp tục áp đặt hệ quả của chúng
đối với xã hội trong những khoảng thời gian cực dài. Einstein là một người
Do Thái đến từ Ulm, nơi cha ông có một công ty điện-hóa nhỏ. Ông làm
việc trong phòng cấp bằng phát minh sáng chế Thụy Sĩ ở Berne, nơi ông
phát minh Thuyết Tương đối Hẹp (năm 1905) và Thuyết Tương đối Rộng
(năm 1915). Những phát hiện rất quan trọng của ông, giống như những
phát hiện của Freud, diễn ra trước Thế chiến I; từ đó trở đi, ông kiên trì tìm
kiếm nhưng không thành công một thuyết trường tổng quát dựa trên vật lý
lượng tử mà ông cũng đóng một vai trò chủ chốt trong việc hình thành.
Einstein dường như chưa bao giờ là một người Do Thái thực hành theo
nghĩa thông thường. Trong chuyện này, ông giống Freud. Nhưng khác với
