trục xuất tới các trung tâm giết người. Đổi lại, những người lãnh đạo này
được ban đặc quyền và quyền lực đứng trên đồng bào mình.
Hệ thống này trở nên kinh khủng và đáng sợ nhất trong các ghetto lớn nhất
ở Ba Lan, nhất là Lodz và Warsaw. Ghetto Lodz có 200.000 người Do Thái
bị dồn vào đó, trung bình cứ 5,8 người sống trong một phòng. Đây đích thị
là một trung tâm giết người: 45.000 người đã chết ở đó vì bệnh tật và đói
khát. Ghetto Warsaw có không dưới 445.000 người Do Thái, trung bình cứ
7,2 người sống trong một phòng; ở đó, 83.000 người chết vì đói và đau ốm
trong chưa đầy 20 tháng. Người Do Thái bị tập trung ở các ghetto, rồi bị
lùa ra khỏi đó lên các đoàn tàu tử thần. Bên trong các ghetto là những tiểu
chuyên chế được điều hành bởi những người như Chaim Mordechai
Rumkowski, nhà độc tài có dáng đi oai vệ của ghetto Lodz, từng cho in
chân dung mình lên tem bưu điện. Quyền lực của họ được thực hiện bởi
cảnh sát Do Thái không vũ trang (có 2.000 cảnh sát như vậy ở ghetto
Warsaw), được cảnh sát Ba Lan giám sát, còn cảnh sát an ninh Đức có vũ
trang và SS theo dõi tất cả mọi người. Các ghetto không hoàn toàn phi văn
minh. Các dịch vụ xã hội Do Thái làm hết sức trong khả năng ít ỏi của
mình. Các yeshivot bí mật được tổ chức. Warsaw, Lodz, Vilna và Kovno
thậm chí còn có cả dàn nhạc, dù về mặt chính thức họ chỉ được phép chơi
nhạc của các nhà soạn nhạc Do Thái. Có các tờ báo bí mật được in và lưu
hành. Ghetto Lodz, xứng với một tổ chức kiểu trung cổ, có một cuốn biên
niên sử.
Nhưng không hề có bất cứ nghi ngờ nào trong đầu người Đức về
chức năng của ghetto và giới chức Do Thái của nó. Ghetto sẽ đóng góp
những gì có thể cho nỗ lực chiến tranh (Lodz có 117 nhà máy quân sự nhỏ,
Bialystok có 20), và khi lệnh trục xuất ở các trại được ban ra, nó sẽ đảm
bảo quá trình trục xuất diễn ra trong trật tự.
Để giảm thiểu sự phản kháng, người Đức nói dối trong mọi giai đoạn của
quá trình, và sử dụng các chiêu lừa dối tinh vi. Họ luôn khăng khăng cho
rằng những chuyến trục xuất là đi tới địa điểm làm việc. Họ có bưu thiếp in
và đóng dấu Waldsee mà những người trong trại phải gửi về nhà, trên đó
