Anh, và cả người ở Hoa Kỳ đã báo động trước dư luận thế giới. Họ đã tiến
hành cuộc điều tra, thu thập những chứng cớ, đăng những tấm ảnh và các
tài liệu để tái dựng lại sự thật: Trụ sở quốc hội bị chính bọn Quốc xã đốt để
buộc ông già Hindenburg phải ký những điều luật quan trọng và để bào
chữa cho sự trấn áp rầm rộ.
Ở Paris, một trung tâm được thành lập với hành động đặc biệt. Trung
tâm này được sự giúp đỡ của ông André và bà Clara Malraux, của Jean
Guéhenno, của Chiaromonte người Ý. Dưới sự chỉ đạo của hai nhà văn
Cộng sản Đức: Willi Münzenberg và Gustav Regler, họ đã in cuốn sách “
Livre brun” (Cuốn sách nâu) bằng nhiều thứ tiếng và phát hành rộng rãi. Sự
thật của vụ cháy tòa nhà quốc hội đã bị vạch trần.
Đầu tháng 9, ủy ban chống phát xít họp ở London thành lập một ban
điều tra quốc tế và việc làm trước tiên là điều tra vụ kiện về đám cháy tòa
nhà Quốc hội Đức. Dưới quyền chủ tọa của luật sư Denis Nowel Pritt, cố
vấn hoàng gia, đảng viên Công đảng Anh, ban điều tra này gồm những
người Pháp, Anh, Mỹ, Bỉ, Thụy Điển, như ông Gaston Bergery, bà De
Moro - Giafferi, bà Henry Torès, Arthur Hays, Vermeulen. Ngài Stafford
Crips giữ vai trò hội thẩm, đã thuyết trình vụ việc và khẳng định đây chỉ là
phiên tòa hình thức không có giá trị pháp lý, nó chỉ nhằm mục đích vạch
trần sự thật mà hoàn cảnh ở Đức không cho phép được phơi bày.
Theo ban này thì tên Lubbe chính là kẻ đã đốt trụ sở quốc hội Đức, và
hắn chỉ là công cụ của bọn Quốc xã. Tội phạm chính phải là Goering. Ngày
11-9, ngay từ buổi đầu vụ xét xử của ban này, bà De Moro - Giafferi đã
nhận được những bức thư đe dọa, bà đã tuyên bố với giọng sang sảng:
“Không có tòa án thế giới, không có sự công bằng nào nghiêm khắc nhất,
cũng không có ý nghĩ thù địch đối với những người bị kết tội, chúng tôi chỉ
muốn ghi lại trong chốc lát câu chuyện hoang đường về những chứng cớ
không có giá trị. Nhưng đằng sau nhũng người bị kết tội, người ta phải giữ
thể diện về lương tâm của tất cả những người lương thiện mà kẻ nào đó đã
kết tội: Hắn là Goering… ”
Tối ngày 27-2 ở Berlin, ai đã giữ chìa khóa của trụ sở Quốc hội? Ai là
người chỉ huy cảnh sát? Ai là người có thể hành động hay cho ngừng việc
