các sắc lệnh Công Ðồng Vatican II đã dẫn đưa Giáo Hội ra khỏi giai đoạn
Triđentinô đến một giai đoạn mới. Tuy nhiên, Ðức Giáo Hoàng Phaolô VI
nhận thấy sự quan trọng khi phải duy trì sự liên tục với quá khứ, vì đây
không phải là một Giáo Hội Công Giáo mới mà là một bước tiến trong lịch
sử và truyền thống của Giáo Hội. Do đó, Ðức Giáo Hoàng Phaolô VI muốn
thể hiện các thay đổi của Công Ðồng Vatican II một cách từ từ. Nhiều
người chỉ trích ngài là quá chậm chạp, nhưng ngày nay người ta mới thấy
sự khôn ngoan của ngài.
Chắc chắn là không phải tất cả hoạt động của Ðức Giáo Hoàng Phaolô
VI đều liên hệ đến Công Ðồng Vatican II. Cũng như Thánh Phaolô, đức
giáo hoàng đi công du khắp thế giới. Ngài nói chuyện trước Liên Hiệp
Quốc và kêu gọi chấm dứt chiến tranh. Ngài đến Ðất Thánh để gặp gỡ các
thượng phụ của Chính Thống Giáo Ðông Phương với “nụ hôn hòa bình” ở
núi Olive. Ngài tham dự Ðại Hội Thánh Thể ở Ấn, Colombia, và Ý, và đến
thăm những nơi bị thiên tai (Pakistan), cũng như những nơi sùng kính Ðức
Maria (Fatima và Ephêsô). Ngài cũng tìm kiếm sự hiệp nhất với vị giám
mục lãnh đạo Anh Giáo, Ðức Michael Ramsey. Quả thật Ðức Giáo Hoàng
Phaolô VI là vị tông đồ hòa bình.
Ðức Giáo Hoàng Phaolô VI còn là một bậc thầy có thế lực. Ngài nói
về bản chất thực sự của Giáo Hội trong thông điệp đầu tiên, Ecclesiam
Stuam (1964) và sau đó là thông điệp về xã hội, Populorum Progressio,
“Về Sự Phát Triển của Người Dân,” năm 1967. Trong thông điệp thứ tư
năm 1966, ngài thúc giục mọi người Công Giáo lần chuỗi mai khôi cầu
nguyện cho hòa bình, và ngài giải thích về đời sống độc thân của linh mục
trong thông điệp năm tiếp đó. Giáo huấn của Ðức Giáo Hoàng Phaolô VI
thật bao quát, và thật cay đắng là nhiều người chỉ nhớ đến ngài qua thông
điệp Humanae Vitae (1968), trong đó ngài kêu gọi vợ chồng Công Giáo
điều hòa sinh sản theo phương cách tự nhiên, tái xác nhận giáo huấn truyền
thống của Giáo Hội Công Giáo.
Ðức Giáo Hoàng Phaolô VI cũng nâng một số vị lên hồng y và làm
cho bộ mặt hồng y đoàn có tính cách quốc tế hơn. Ngài cũng đưa một nữ tu
đầu tiên vào làm việc trong Giáo Triều Rôma. Ngài cũng khôi phục lại
