LỊCH SỬ KHẨN HOANG MIỀN NAM - Trang 117

cho rằng họ cố ý phát triển chế độ tiểu điền chủ mà thôi nhưng trong thực
tế, đại điền chủ lại phát triển.
Luật định rằng những phần đất 10 mẫu mà tham biện chủ tỉnh có quyền cấp
phát (gọi nôm na là đất công nghiệp) không được phép bán trong thời gian
tạm khẩn, chỉ 3 năm sau khi chánh thức làm sở hữu chủ, chủ đất mới được
bán cho người khác. Nhưng thực dân lại cố ý dung túng việc cho vay nặng
lời, khiến người tiểu điền chủ không đủ vốn canh tác mang nợ, vốn lời
chồng chất đến mức giao phần đất công nghiệp của mình cho kẻ khác để
trừ nợ.
Một số viên chức thực dân đã bào chữa cho rằng chế độ đại điền chủ ở
Nam kỳ, đặc biệt là ở các tỉnh miền Tây lần hồi tự nó suy sụp : về lâu về
dài, không còn đất trống để khẩn thêm và gia đình người đại điền chủ lại
đông con, đất chia ra mãi đến đời cháu nội thì chỉ còn là từng mảnh nhỏ !
Nhà nước có tổ chức những nhà băng Canh nông nhưng trong thực tế chỉ
một số nhỏ điền chủ vay được, họ đem về cho tá điền vay lại với tiền lời
cao hơn. Người Chà Chetty cũng cho vay với tiền lời theo luật định (năm
1930, phỏng định họ cho điền chủ Nam kỳ vay khoảng 30 triệu đồng)
nhưng người được vay phải chịu tiền lời cao, trên giấy tờ ghi đã nhận một
ngàn đồng mà thật sự chỉ nhận có 900.
Điền chủ cỡ nhỏ, luôn cả điền chủ cỡ lớn thường thích vay bạc lúa (lấy bạc
lúa) của thương gia Hoa kiều vì thủ tục giấy tờ gần như không có, lấy tiền
rồi đến mùa thì đong lúa trả lại. Thương gia Huê kiều đưa tiền ra mua lúa
khi chưa tới mùa, với giá rất thấp so với giá thị trường lúc gặt hái. Họ thâu
lợi nhiều nhưng họ khéo đối xử với chủ điền. Tùy giá thị trường do họ tiên
đoán, tùy sản nghiệp của ông điền chủ (con nợ), tùy sự tín nhiệm trong quá
khứ mà họ cho vay nhiều hay ít. Nét đặc biệt là trong việc cho vay này là
nếu con nợ giựt thì họ không cho vay nữa, gần như chẳng khi nào họ truy
tố hoặc nhờ pháp luật tịch thu đất đai. Trường hợp vay tiền của Chà Chetty
hoặc của nhà băng Canh nông thì trái ngược lại : ăn lời rất ít nhưng khi thất
hẹn thì đất đai bị tịch ký.
Về địa tô (lúa ruộng) thì giống như thời đàng cựu, thực dân Pháp không
đưa ra luật lệ nào cả, chủ điền cứ thỏa thuận với tá điền. Giá biểu địa tô cao