Các vấn đề thành lập Mặt trận thống nhất dân tộc phản đế Đông Dương,
vấn đề sách lược phân hóa kẻ thù, chĩa mũi nhọn vào kẻ thù nguy hiểm
nhất là đế quốc và tay sai... cũng được thảo luận kỹ và đi đến nhất trì. Chi
bộ còn dự kiến tình hình trên đảo, thảo luận sách lược đấu tranh với bọn
gác ngục và phương châm hành động mới, khi tình thế cách mạng trực tiếp
nổ ra ở Đông Dương.
Lợi dụng sự suy yếu của thực dân Pháp, ngày 22-9-1940, quân Nhật từ
Trung Quốc đánh vào Lạng Sơn. Quân Pháp sau vài trận đụng độ đã bỏ
chạy tháo thân. Bọn phản động thuộc địa đầu hàng, quỳ gối dâng Đông
Dương cho phát xít Nhật. Trong lúc quân Pháp tan rã tháo chạy, đảng bộ và
nhân dân Bắc Sơn (Lạng Sơn) đã cướp vũ khí của địch, vùng dậy khởi
nghĩa giành chính quyền ở huyện lỵ Bắc Sơn. Thực dân Pháp sau khi đầu
hàng phát xít Nhật đã quay lại đàn áp cuộc khởi nghĩa.
Hội nghị Trung ương lần thứ 7 từ ngày 6 đến ngày 9-11-1940 tại Đình
Bảng (Bắc Ninh) đã nhận định tình hình: “Một cao trào cách mạng nhất
định sẽ nổi dậy. Đảng phải chuẩn bị để gánh lấy cái sứ mệnh thiêng liêng
lãnh đạo các dân tộc bị áp bức ở Đông Dương võ trang bạo động giành lấy
quyền tự do, độc lập”1.
Trong khi đó, Xứ ủy Nam Kỳ chủ trương phát động nhân dân võ trang
khởi nghĩa. Mặc dù Trung ương đã quyết định hoãn cuộc khởi nghĩa Nam
Kỳ nhưng khi đồng chí Phan Đăng Lưu mang chỉ thị của Trung ương về
đến Sài Gòn thì lệnh khởi nghĩa của Xứ ủy đã phát đi khắp nơi.
Đêm 23-11-1940, cuộc khởi nghĩa đã bùng nổ làm rung chuyển nhiều
vùng nông thôn Nam Kỳ. Tin tức về cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ làm cho
những người cộng sản đang bị đày ở Côn Đảo vô cùng hồi hộp và lo lắng
theo dõi. Thực dân Pháp đã dìm cuộc khởi nghĩa trong bể máu. Bọn chúa
ngục Côn Đảo cũng bắt đầu một thời kỳ đàn áp man rợ đối với tù nhân.
Đầu năm 1941, thực dân Pháp đày lớp tù bị bắt trong Nam Kỳ khởi
nghĩa ra Côn Đảo. Banh I, Banh II và Banh III đều nhốt chật tù. Mỗi khám
trước đây giam nhiều nhất từ 80 đến 120 người, nay chúng tăng lên 150 đến
