Đằng sau vẻ yên tĩnh bề ngoài, người dân Côn Đảo vân nơm nớp lo âu vì
những tin tức tái chiếm của thực dân Pháp; vì thiếu liên lạc và tiếp tế từ đất
liền; vì nguy cơ không thể tự túc được khi kho lương thực dự trữ đã sắp
cạn, v.v... Chế độ cai trị tàn bạo của thực dân Pháp đã để lại hố ngăn cách
quá sâu, khó lấp cho bằng giữa những viên gác ngục thô bạo trước đây và
những tội nhân thường phạm đã bị lưu manh hoá. Cả hai nhóm người này
đều chẳng ai muốn ở lại đây nữa, nhất là tháng 10-1945, một tàu chiến
Pháp chạy qua nã đại bác vào Côn Đảo, đạn rơi trúng Banh III làm chết
mấy thủy thủ người Madagascar thì nỗi lo sợ và tâm trạng đó lại càng tăng
lên gấp bội.
Trung tuần tháng 12-1945, ủy ban hành chính lâm thời Nam Bộ lại cử
phái đoàn Văn Cừ ra Côn Đảo lần thứ hai, với nhiệm vụ thu gom vũ khí và
đưa một số máy móc ở Bản Chế về trang bị cho xưởng quân giới Nam Bộ.
Trưởng đoàn Văn Cừ đã chấn chỉnh lại bộ máy chính quyền trên đảo, kêu
gọi những công nhân là thường án trước đây yên lòng ở lại làm ăn, chờ khi
có điều kiện, thì Chính phủ sẽ đưa thuyền ra đón. Trong lúc chờ đợi, nếu ai
tự chuẩn bị được phương tiện thì Chính phủ không cấm việc trở về quê
quán.
Trước sự chứng kiến của phái đoàn Văn Cừ, Lê Văn Trà tổ chức một
cuộc bầu cử dân chủ trên đảo vào ngày 11-12-1945. Sáu đại biểu của giới
công chức, giám thị cũ và sáu đại biểu của tù thường phạm cũ đã được bầu
vào chính quyền mới. Ngày 15-12-1945, ủy ban hành chính mới - do
Trương Văn Thoại (tức Sơn Vương) làm chủ tịch đã ra mắt dân đảo. Lê
Văn Trà và số lính bảo an theo phái đoàn Văn Cừ về đất liền.
Trương Văn Thoại người gốc Gò Công, thân sinh là điền chủ Trương
Đình Cung. Thoại được học hành, sáng tác được vài truyện ngắn, in thành
tập sách nhỏ hoặc đăng tải trên báo chí hàng ngày, trong đó có truyện Chén
cơm lạt được độc giả chú ý, nhưng rồi cuộc sống xô đẩy Thoại vào con
đường giang hồ, trở thành tướng cướp nổi danh ở chợ Cầu ông Lãnh.
