dầm mình trong nước lạnh, đêm đông gió rét, da dẻ ai cũng nhợt nhạt, lở
loét, bầm tím, sưng phù.
Công an rình rập theo dõi phản ứng, bọn cải huấn thăm dò diễn biến tư
tưởng, bọn trật tự đánh đập ban ngày, ban đêm xối nước. Mỗi ngày ở
chuồng cọp, người tù phải lãnh đủ 24/24 giờ, căng óc ra mà đối phó. Hầu
như lúc nào cũng có cặp mắt rình mò, soi mói. Bất thần chúng hiện ra, thấy
một tiếng thở dài là bám riết tác động, có cử chỉ núng thế là lôi ra đánh
ngay, phản ứng yếu ớt là chúng tăng đòn, lấn tới.
Trong cảnh ngộ đó, người tù phải cân nhắc mỗi ý nghĩ, hành vi, cử chỉ,
khi nào ăn, khi nào không ăn, nói điều gì, không nói điều gì, lúc chịu đựng,
lúc phản đối, sao cho không mắc cạm bẫy của kẻ thù, cố sống thêm từng
giờ, từng phút mà đấu tranh, đẩy lùi tội ác, giành lại sự sống. Mỗi người tù
chông ly khai còn lại đều ý thức được rằng, sự tồn tại của họ không chỉ có ý
nghĩa cho riêng mình mà là hiện thân của chính nghĩa trước bạo tàn, của cái
thiện trước cái ác.
Cuộc đấu tranh chống ly khai là nơi đối đầu cao nhất giữa những người
cộng sản trung kiên và những tên đao phủ của một chế độ cực đoan đã đưa
tố cộng, diệt cộng lên hàng “quốc sách”.
Kẻ địch thường đẩy người tù đến bên miệng hố tử thần, để họ phải day
dứt, trăn trở, chết dần mòn từng giờ từng phút. Thế rồi chúng lại cho ăn
uống bình thường để bản năng sinh tồn trỗi dậy, khát khao sự sống. Chập
chờn giữa hai thái cực, giữa sự sống và cái chết, tư tưởng con người bị căng
thẳng cao độ. Hầu như mỗi người tù chuồng cọp đều đã trải qua hàng chục,
hàng trăm lần trăn trở, dao động, tìm đủ mọi thứ lý luận để biện hộ cho sự
sống và cái chết, cho việc ly khai hay không ly khai.
Ngày 11-3-1961, Tỉnh trưởng Lê Văn Thể đã ký Sự vụ lệnh số
042/CS/VP/SVL nhằm thanh toán 18 can cứu chống li khai ở chuồng cọp.
Sau hai tuần dùng đủ các thủ đoạn đường mật dụ dỗ không kết quả, bọn cải
huấn bắt từng người viết bản xác nhận lập trường, cam kết chịu trách nhiệm
về việc không ly khai cộng sản để chuyển giao cho công an, trật tự thanh
toán bằng bạo lực.
