(Mouchador), Philông (Philon), đội Thanh, đội Trà, ma tà số 39 nổi tiếng
khắt khe về vấn đề này.
Mỗi năm, cứ đến ngày 14 tháng 7, ngày Quốc khánh Pháp và ngày Tết,
tù được phát một bộ quần áo xanh vải Nam Định, quần chỉ quá đầu gối, áo
ngắn mặc hở cả bụng, khâu dối chưa mặc đã tuột chỉ. Quần áo không đủ,
độc một bộ như thế làm sao đủ mặc trong 6 tháng. Lao động khổ sai suốt
ngày, người đầy bụi bặm đất cát nhưng không được tắm rửa. Một tuần hai
lần, người tù được tắm không quá 15 phút.. Họ phải ngồi xếp hàng rồi cho
nước xối qua một lượt, kỳ cọ rồi lại xối một lượt nửa, chưa hết bọt xà
phòng cũng mặc, vào chậm là ăn đòn. Mọi yêu sách về điểm này đều được
trả lời bằng hình phạt nhốt hầm tối, cùm, xiềng. Ghẻ lở là điều khó tránh
khỏi.
Các khám giam đều giống nhau ở chỗ chật chội, thiếu ánh sáng và không
khí. Những khám ở Banh III lại còn hẹp hơn, chứa được từ 40 đến 50 người
tù, nhưng chúng thường nhốt đến 80 có khi hơn 100 người. Sau trận bão
cuối năm 1930, nhiều banh bị tốc mái, người tù ở ngay trong nhà mà hàng
tháng phải chịu đựng cảnh màn trời chiếu đất. Đấu tranh mãi, bọn gác ngục
mới chịu để anh em cắt cỏ tranh về lợp. Lúc đó tù phải dồn lại, nằm ép vào
nhau mới đủ chỗ.
Trong những năm từ 1936 đến 1939, số đông tù chính trị được thả, nhà
tù có rộng ra đôi chút. Nhưng lại tiếp liền đến thời kỳ chiến tranh thế giới
lần thứ II, địch ra tay khủng bố, nhất là sau Nam Kỳ khởi nghĩa, mỗi khám
nhốt đến hơn 200 người, nằm như nêm cối, phải “xếp thìa” mới tạm có chỗ
nghỉ ngơi.
Dựa theo 4 bức tường khám là 4 sạp dài bằng xi măng, 3 cái liền nhau
hợp thành hình chữ U, có khám sạp không liền, tùy theo vị trí của cửa
“rôn” và của cầu tiêu. Sạp được dùng làm chỗ ngủ cho người tù, đầu quay
vào tường, phía chân có còng sắt gắn liền với bệ sạp. Đối diện với cửa
“rôn” là cầu tiêu, xây lọt ở đằng sau khám. Cầu tiêu có khe nhỏ, gió lọt vào
mát, thoáng khí hơn chỗ khác. Nhiều khi nóng bức quá, anh em tù hay vào
đó hóng gió, hít thở tuy chẳng có nhu cầu đi tiêu.
