Lao động khổ sai
Mỗi suất làm khổ sai ngoài đảo nhiều gấp 3, gấp 4 mức lao động bình
thường. Làm khổ sai ở sở nào cũng có thể chết người vì mức lao động quá
cao, vì công việc làm nguy hiểm, an toàn lao động không có, vì điều kiện
lao động khắc nghiệt, không đủ cả công cụ thô sơ, vì sơn lam chướng khí,
vì đòn roi hiểm ác của cai ngục. Người tù có khi chết vì sơ ý, tạo thời cơ
cho cai ngục lĩnh thưởng
. Khủng khiếp nhất là làm khổ sai ở Sở Củi và Sở
Chỉ Tồ ri .
Sở Củi nằm ngay tại cơ sở chăn nuôi của nhà tù do xếp Chuồng Bò điều
khiển. Sở Chuồng Bò có bộ phận tù chuyên chăm sóc đàn bò sữa, bò thịt và
heo để cung cấp cho bọn gác ngục. Bộ phận Sở Củi thường xuyên có trên
dưới 100 tù nhân. Họ có trách nhiệm đốn các loại củi về cung cấp cho nhu
cầu toàn đảo.
Bọn chúa ngục dùng sở này để tiếp tục đày đọa những người vượt ngục
không thoát, sau khi đã nếm đủ các ngón đòn ở Sở Truy tầm. Mãn hạn nhốt
hầm sau hai tháng, họ lại sống sót từ Hầm xay lúa trở về đây. Đến Chuồng
Bò thì họ đã gần thành người tàn phế. Tù khổ sai ở Sở Củi - Chuồng Bò
phải kiếm bốn loại củi trong một ngày.
Củi banh là loại củi thường, để nấu ăn cho tù trong các banh, loại củi này
tương đối dễ kiếm. Củi lò vôi, lò gạch, lấy khá vất vả vì phải hạ những cây
lớn, chặt ra từng khúc, có khi phải đánh cả những gốc cây to về nung vôi.
Khổ nhất là kíp lấy củi nhà đèn và củi hầm than. Củi dùng làm nhiên liệu
chạy máy phát điện cho toàn đảo thì phải chọn loại gỗ tốt, đường kính từ 20
cm trở lên, dài đúng một mét. Củi để hầm than cũng phải dùng gỗ tốt,
đường kính từ 10 đến 15 cm.
Vì sợ tù trốn, bọn giám thị không dám cho tù đi đốn xa, chỉ có mấy khu
rừng gần, đốn đi đốn lại mãi cũng hết gỗ. Để định mức củi hằng ngày, bọn
