những cặp rằng cộng sản. Kíp Nhà bếp cử đồng chí Đào Gia Lựu làm cặp
rằng lo việc cải thiện đời sống cho tù nhân.
Các cuộc đấu tranh đói giảm nhẹ khổ sai vẫn liên tiếp nổ ra. Kíp đập đá
đòi giảm định mức từ 0,3 m3 xuống 0,2 mét khối. Kíp dọn tàu rất vất vả,
anh em tổ chức thành 2 ca, luân phiên nhau vừa làm, vừa nghỉ. Mặc dù đã
được cả gác dang và ma tà trông coi đồng ý, nhưng đến khi tên Xếp chánh
Cơrítsơchiani (Cristiani) đến kiểm tra là hắn vung gậy bổ tới tấp xuống đầu
những người tù đang ngồi nghỉ, bất kể đám gác ngục phân bua thế nào.
Đồng chí Nguyễn Chí Diễu bị phạt 90 ngày hầm tối, còng cả hai chân và
phải ăn cơm nhạt, uống nước lã 10 ngày.
------------------
1. Nhiều người đã trở thành đảng viên cộng sản, nhiều người sau trở về
tham gia cuộc kháng chiến chống Pháp, có một số đã bị sinh trong kháng
chiến như anh Thắm ở Nhà Bè (Sài Gòn), anh Kiệm ở Cần Giuộc (Long
An)...
Một lần tàu chở thóc ra đảo, các bao thóc trộn lẫn nhiều sỏi và đất, anh
em kíp dọn tàu phát hiện và yêu cầu nhà kho không nhận. Đốc tờ Nhã, một
bác sĩ có lương tâm đến kiểm tra cũng xác nhận là thóc không thể ăn được.
Chúa đảo Buviê đã được chủ thầu hối lộ nên trả lời rằng từ trước đến nay
vẫn như vậy. Tên chủ thầu gian giảo nói với đốc tờ Nhã: ông là người Việt
Nam, tôi cũng là người Việt Nam, sao ông làm khó dễ cho tôi vậy?.
Trước mặt chúa đảo Buviê, đốc tờ Nhã đã trả lời thẳng thắn với chủ thầu:
: Thế những người tù đây có phải là người Việt Nam không. Nếu ai trộn sỏi
đất vào thóc như vậy cho ông ăn, ông có ăn được không? Buviê giận tái
mặt, nhưng trước sự đoàn kết đấu tranh của tù nhân và thái độ cương quyết
của đốc tờ Nhã, một thành viên trong Ban tiếp nhận, hắn buộc phải cho tàu
chở thóc về Sài Gòn.
Đốc tờ Nhã có cảm tình đặc biệt với tù cộng sản. Thời gian làm bác sĩ ở
đảo (1933-1934) ông cấp cho anh em tù nhiều thuốc bổ và thuốc bệnh. Có
lúc ông ghi đơn thuốc và chế độ ăn cho tù nhân có cả tim gan lợn, rau xanh,
