Trong nhiều nước khác ở châu Âu, tuy chưa tiến hành cách mạng tư
sản, nhưng nhân tố tư bản chủ nghĩa cũng đã nảy nở trong nền kinh tế mỗi
nước. Mặc dầu quan hệ phong kiến còn chiếm địa vị thống trị, nước Đức
cũng đã có một số chuyển biến nhất định tuy còn chậm chạp so với các
nước trên. Quan hệ tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh mẽ nhất ở vùng sông
Ranh và Vétxphalen vì ở đó, nhân dân được giải phóng một phần nào khỏi
chế độ phong kiến (do ảnh hưởng của cách mạng tư sản Pháp) và có nhiều
nguyên liệu hơn cả Beclin, thủ đô của Phổ. Nó trở thành một trung tâm
công thương nghiệp của nước Đức, tập trung 1/3 sản xuất cơ khí ,và vải hoa
của cả nước. Tuy nhiên, đến cuối những năm 40, hình thức công nghiệp
phổ biến vẫn là công trường thủ công, các công xưởng lớn còn hiếm hoi.
Sự tiến bộ kỹ thuật thể hiện rõ rệt trong ngành vận tải, tầu thủy chạy bằng
hơi nước xuất hiện từ năm 1824 ở sông Ranh và con đường xe lửa đầu tiên
được xây dựng năm 1835. Sự tồn tại của chính quyền phong kiến và tình
trạng phân cắt đất nước là nguyên nhân chủ yếu cản trở bước tiến của chủ
nghĩa tư bản ở Đức.
Nước Ý cũng có đặc điểm giống như Đức là chưa tiến hành cách mạng
tư sản, quan hệ phong kiến còn chiếm địa vị thống trị, đất nước bị chia cắt.
Hơn thế nữa, một bộ phận nước
Ý còn bị Áo thống trị. Kinh tế Ý chủ yếu là nông nghiệp. Chỉ có ở
miền Bắc, nhất là Lôngbacđia và Piêmông xuất hiện những công xưởng dệt
vải. Đến những năm 40, việc sử dụng máy móc mới bắt đầu được tiến hành.
Trong đế quốc Áo phong kiến, đa dân tộc, những yếu tố tư bản chủ
nghĩa xuất hiện khá sớm nhưng phát triển rất chậm chạp.
Chủ nghĩa tư bản không chỉ dừng lại trong công thương nghiệp mà đã
bắt đầu xâm nhập vào nông nghiệp. Việc kinh doanh ruộng đất theo lối tư
bản chủ nghĩa với kỹ thuật mới được áp dụng trong nhiều nước làm tăng
sản lượng và chất lượng nông phẩm.
Như vậy, trong nửa đầu thế kỷ XIX, nhất là trong khoảng 1815-1848,
cuộc cách mạng công nghiệp tiếp tục phát triển trong các nước lớn, đẩy
