Năm 1861, Mác bắt tay vào viết tác phẩm kinh tế “Tư bản”, tập đầu
được xuất bản vào năm 1867. Trong lời tựa, Mác viết: “Mục đích cuối cùng
của bộ sách này là rút ra quy luật kinh tế trong sự vận động của xã hội hiện
đại”, nghĩa là của xã hội tư bản chủ nghĩa. Bắt đầu từ việc nghiên cứu về
hàng hóa, Mác đã phân tích phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, vạch
trần những mâu thuẫn nội bộ của nó, làm sáng tỏ quá trình phát sinh, phát
triển và suy vong của chủ nghĩa tư bản. Qua đó, Mác khẳng định trên cơ sở
khoa học rằng chủ nghĩa tư bản suy sụp và chủ nghĩa xã hội thắng lợi là
điều không thể tránh khỏi.
Mặc dầu bận rộn nghiên cứu lý luận, Mác và Ăngghen vẫn rất quan
tâm tới công tác tổ chức. Sau khi Đồng minh những người cộng sản giải
tán. Mác và Ăngghen ra sức giữ gìn và bồi dưỡng những cán bộ của phong
trào, giúp đỡ họ học tập lý luận. Trong khi cộng tác với các tờ báo của
phong trào Hiến chương (báo Nhân dân) và của phái dân chủ tư sản (tờ
Diễn đàn Niu Óoc), hai ông cũng tranh thủ mọi khả năng để tuyên truyền
học thuyết cộng sản về sự tất yếu của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa. Sự
kiên trì đó đã giáo dục và tập hợp được những phần tử tiên tiến nhất trong
giai cấp vô sản ở các nước, xây dựng được một tổ chức quốc tế thay thế
cho “Đồng minh những người cộng sản” trước đây.
II - SỰ THÀNH LẬP QUỐC TẾ THỨ NHẤT
TUYÊN NGÔN VÀ ĐIỀU LỆ
1. Sự thành lập Quốc tế thứ nhất
Ngày 22 tháng 7 năm 1863, công nhân các nước ở Luân Đôn tiến hành
một cuộc hội nghị lớn để tỏ lòng đồng tình với cuộc đấu tranh của nhân dân
Ba Lan năm 1863 và phản đối các chính phủ châu Âu giúp đỡ Nga hoàng
đàn áp cuộc khởi nghĩa đó. Hội nghị đã nói lên sự cần thiết phải có một tổ
chức quốc tế và ra lời kêu gọi. Năm sau, ngày 28 tháng 9 năm 1864, một
cuộc họp được triệu tập ở Luân Đôn. Hội nghị đã quyết định thành lập một
