2. Những cải cách đầu tiên và chính sách đối nội của Bixmác
Trong những năm 70 của thế kỷ XIX, chính phủ Đức chú ý giải quyết
một số trở ngại cho sự phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa: cải cách về tổ
chức hành chính quy định đơn vị tiền tệ thống nhất là đồng mác vàng do
Ngân hàng Phổ độc quyền phát hành, tập trung ngành bưu điện điện tín,
thống nhất hệ thống đóng tàu… Để bảo vệ quyền lợi của các công ty độc
quyền, chính phủ ban hành chế độ thuế quan cao làm hàng rào ngăn trở sự
cạnh tranh của hàng hóa nước ngoài. Giới quân phiệt quan tâm đến việc
xây dựng quân đội, tăng ngân sách quân sự trong kế hoạch 7 năm (1875-
1881) với lý do để phòng sự phục thù của Pháp. Đến đầu thế kỷ XX thì ráo
riết tăng cường lực lượng lục quân và hải quân, chuẩn bị cho cuộc chiến
tranh thế giới.
Chống lại chính sách Phổ hóa nước Đức, đảng Trung tâm Cơ đốc giáo
tập hợp đông đảo cư dân theo đạo Giatô ở miền Tây nam Đức, người Ba
Lan ở Đông Phổ và Pôdơnan, người Pháp ở vùng Andát-Lôren lên tiếng
công kích Bixmác và được thế lực Vaticăng ủng hộ Bixmác trấn áp sự phản
kháng đó bằng những đạo luật năm 1872 cấm giáo sĩ tuyên truyền chính trị,
tước quyền kiểm soát của nhà thờ đối với trường học, nhà nước đào tạo và
bổ nhiệm tăng lữ, hạn chế quyền lực của giáo sĩ cao cấp… Các công việc
đăng ký kết hôn, khai sinh, khai tử… đều tách khỏi luật lệ của nhà thờ.
Cuộc đấu tranh giữa hai thế lực diễn ra dưới hình thức “đấu tranh văn
hóa” nhưng thực chất là cuộc tranh chấp về quyền lực chính trị.
Bixmác chĩa mũi nhọn tấn công vào giai cấp công nhân bằng “đạo
luật đặc biệt” (18781890): giải tán các tổ chức công nhân, đóng cửa các tòa
báo và tạp chí công nhân, bắt bớ và truy nã các đảng viên đảng Xã hội dân
chủ và ở một số nơi, tuyên bố “tình trạng chiếm đóng quy mô nhỏ”. Sau khi
Bixmác bị buộc phải từ chức (1890), đạo luật đặc biệt bị bãi bỏ.
3. Chính sách đối ngoại gây chiến và xâm lược
