phía tây và bị sát hại cực kỳ dã man không chịu làm cho chủ mới. Vì vậy,
bọn thực dân phải tìm kiếm sức lao động ở nơi khác và cuối cùng, chúng đã
thấy ở châu Phi. Bồ Đào Nha là nước đầu tiên buôn bán người da đen và
trong suốt hai thế kỷ XV-XVI, nó trở thành một trung tâm buôn người của
thế giới.
Sau khi hạ được đối thủ cạnh tranh là Tây Ban Nha và Pháp, Anh
chiếm địa vị hàng đầu trong ngành mậu dịch bỉ ổi này. Số tàu Anh chở
người da đen nhiều gấp ba lần các nước khác. Trong khoảng 15 triệu nô lệ
được đem bán ở Bắc Mỹ thì Anh là nước bán nhiều nhất.
Nhờ đó, thương nhân Anh thu được những món lãi lớn, vơ vét tiền bạc
trên xương máu nhân dân châu Phi.
Chính những cuộc xâm lược đẫm máu ở các thuộc địa, đặc biệt là ở
Ấn Độ và việc buôn bán đầy tội ác nô lệ da đen đã làm cho giai cấp tư sản
Anh tích lũy vốn để phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa, tạo nên tiền đề điều
kiện thứ hai cho sự ra đời của chủ nghĩa tư bản.
III - BƯỚC ĐẦU CỦA CUỘC CÁCH MẠNG
CÔNG NGHIỆP
1. Sự chuyển biến từ công trường thủ công đến sản xuất cơ khí
Sự bành trướng hệ thống thuộc địa đạt tới mức độ chưa từng có và
cuộc cách mạng ruộng đất ở Anh trong thế kỷ XVII-XVIII đã mở rộng thị
trường trong và ngoài nước, đòi hỏi một khối lượng sản phẩm công nghiệp
lớn mà nền sản xuất công trường thủ công không thể đáp ứng nổi. Khi đó,
tiền đề điều kiện cho sự ra đời của chủ nghĩa tư bản cũng dần dần hình
thành: tư bản được tích lũy bằng cách bóc lột nông dân và nhân dân thuộc
địa, sức lao động dồi dào nhờ việc tước đoạt ruộng đất và đuổi hàng ngàn
vạn dân cày ra khỏi nhà cửa của họ. Xuất phát từ yêu cầu khách quan của
xã hội và từ những điều kiện sẵn có, nước Anh bước vào giai đoạn “cách
mạng công nghiệp”.
