trong điều kiện có lợi cho Nhật. Nhà Thanh phải bồi thường cho Nhật 50
vạn lạng bạc.
Đế quốc Anh lúc này cũng đã thôn tính xong Miến Điện, bắt đầu xâm
lược tỉnh Vân Nam của Trung Quốc. Năm 1875, Anh buộc triều Thanh phải
ký “Điều ước Yên đài”, cho phép người Anh được hoạt động ở các tỉnh
Vân Nam, Tứ Xuyên, Tây Tạng, Cam Túc và Thanh Hải.
a) Chiến tranh Trung-Pháp (1884-1885)
Thực dân Pháp xâm lược Việt Nam, có dã tâm mở rộng cuộc chiến
tranh đến các vùng phía nam giàu có của Trung Quốc.
Năm 1882, quân Pháp đánh ra Bắc Kỳ lần thứ II, nhà Nguyễn đứng
đầu là vua Tự Đức nhu nhược, vội vàng cầu viện Mãn Thanh. Nhưng chính
quyền Mãn Thanh lúc này cũng đang lo chống đỡ trước sự xâm lược của đế
quốc. Nhưng tham vọng bành trướng xâm lược Việt Nam và lòng sĩ diện
“Thiên triều” làm cho Mãn Thanh muốn nhân thời cơ này xông vào Việt
Nam chia phần với Pháp. Lý Hồng Chương đã từng lộ rõ ý đồ này với đô
đốc Rơniê của Pháp.
Năm 1884, Lý Hồng Chương ký “Điều ước Thiên Tân I” với Pháp.
Trong điều ước này, nhà Thanh công nhận các hiệp ước của nhà Nguyễn đã
ký với Pháp và công nhận quyền bảo hộ của Pháp ở Việt Nam. Lý Hồng
Chương thay mặt chính quyền Mãn Thanh đã mặc cả với Pháp về một số
quyền lợi ở Việt Nam để làm tiền đề mở cửa cho Pháp buôn bán ở miền
Hoa Nam.
Tuy vậy, phong trào đấu tranh yêu nước của nhân dân Trung Quốc và
nhân dân Việt Nam lại bất chấp thái độ đầu hàng của nhà Nguyễn và thái
độ đớn hèn chia phần của Mãn Thanh, vẫn nổ ra quyết liệt. Chính phủ Mãn
Thanh sợ phong trào quần chúng nên không dám phê chuẩn hiệp ước. Thực
dân Pháp liền dùng thủ đoạn hai mặt, một mặt vẫn tiếp tục đàm phán, một
mặt đưa hạm đội bắn phá ven biển Hoa Nam của Trung Quốc để gây áp
lực.
