Mêhicô ra khỏi Tây Ban Nha là Aguxtin Ituyếcbiđơ, nguyên là sĩ quan
trong quân đội Tây Ban Nha đã từng tham gia tích cực vào việc trấn áp các
cuộc đấu tranh giải phóng. Năm 1821 sau khi quân đội của Ituyếcbiđơ
chiếm thủ đô, Mêhicô tuyên bố độc lập. Nhưng Ituyếcbiđơ thiết lập chế độ
độc tài, lên ngôi vua, lấy biệt hiệu là Agrextin. Đến năm 1823, nền độc tài
Ituyếcbiđơ bị lật đổ và chế độ cộng hòa được xác lập trong nước.
Trung Mỹ tuyên bố độc lập cùng một lúc với Mêhicô, nhưng về sau
lãnh thổ Trung Mỹ được sáp nhập vào Mêhicô dưới chế độ độc tài của
Ituyếcbiđơ. Mãi đến khi Ituyếcbiđơ bị lật đổ thì Trung Mỹ hình thành nước
“Cộng hòa liên bang các tỉnh hợp nhất ở Trung Mỹ” vào năm 1823.
Ngay sau khi giành được độc lập, đội quân giải phóng của Áchentina
do XanMactin chỉ huy bao gồm hơn một phần ba quân số là người da đen
cũng từ phía Nam tiến lên phía Bắc. Năm 1817, ông đã hoàn thành một
cuộc tiến công anh dũng vượt qua núi Anđơ cao 4000 mét, tiến vào lãnh
thổ Chiỉê, hợp sức với quân giải phóng và nhân dân địa phương giải phóng
hàng loạt thị trấn quan trọng, cuối cùng giải phóng Chilê khỏi ách thống trị
của Tây Ban Nha. Năm 1818 Chilê tuyên bố độc lập.
Năm 1821 quân giải phóng của XanMáctin vượt biển vào Pêru - thành
trì chủ yếu của quân đội Tây Ban Nha ở Nam Mỹ - và tháng 7 năm đó
chiếm được thủ đô Lima. Pêru tuyên bố độc lập vào năm 1821.
Mùa hè năm 1822, XanMáctin gặp Simon Bôliva ở Êcuađo. Nhưng
bọn thực dân Tây Ban Nha lại kéo quân chiếm đóng Thượng Pêru để chống
lại quân giải phóng. Đóng vai trò quyết định trong việc thanh toán chỗ dựa
cuối cùng này của bọn thực dân Tây Ban Nha trên lục địa châu Mỹ la-tinh
là quân giải phóng của Colombia do Bôliva chỉ huy. Quân Tây Ban Nha bị
quân của Bôliva đánh cho tơi bời, thua hết trận này đến trận khác. Năm
1826 đội quân chiếm đóng cuối cùng của Tây Ban Nha bị bao vây ở pháo
đài Kaliao phải đầu hàng. Thượng Pêru được giải phóng và thành lập nước
cộng hòa. Sau khi Bôliva mất, Thượng Pêru đã được đổi tên là Bôliva để
ghi nhớ tên tuổi và công lao của Simon Bôlivia, người anh hùng đã góp
