Để bày tỏ sự phẫn khái đối với mạc phủ, Thiên hoàng Go Mizu-no-o
đột nhiên thoái vị, truyền ngôi cho Nữ thiên hoàng Meishô (Minh
Chính, 1624-96, đời thứ 109, trị vì 1629-43).
*Thiên hoàng Go Mizu-no-o (Hậu Thủy Vỹ)
Được Tokugawa Ieyasu phò tá, tức vị năm 1611. Thế nhưng mạc
phủ lại đẩy mạnh sự chèn ép và gò bó đối với ông bằng cách lần lượt
ban hành các bộ luật về quí tộc (1613), về tử y (1613) về công khanh
và triều đình (1615) cũng như cho con gái của Tokugawa Hidetada,
shôgun đời thứ hai, bà Kazuko (Hòa tử, 1607-78) nhập cung. Ghét bỏ
những điều này, nhân sự cố áo tía bùng nổ, ông đột ngột thoái vị để
bày tỏ sự chống đối. Về sau, trong suốt 50 năm ở địa vị thái thượng
hoàng, ông chú tâm và trở nên tinh thông nhiều ngành học vấn và
nghệ thuật. Trong đám nhân tài ra vào cửa của ông có những nghệ sĩ,
thiền sư và chajin (trà nhân) như Hon.ami Kôetsu (Bản A Di Quang
Duyệt, 1558-1637), Kobori Enshuu (Tiểu Quật Viễn Châu, 1579-
1647), Tawaraya Sôtatsu (Biểu Ốc Tông Đạt, năm sinh và mất không
rõ), Karasumaru Mitsuhiro (Ô Hoàn Quang Quảng, 1558-1637). Về
phần mình, ông cũng vẽ kiểu và cho thiết kế một ly cung dùng làm
nhà học (Shuugakuin Rikyuu hay Tu học viện ly cung, 1655-59). Về
thơ ca, ông có tập Osôshuu (Ô Sào Tập). Cùng với Thiên hoàng
Hanazono (Hoa Viên, 1297-1348, đời thứ 95, trị vì 1308-1318), ông là
một trong hai hoàng đế hiểu biết sâu rộng về Thiền, đã từng qui y và
hỏi đạo nơi các cao tăng như Takuan Sôhô, Gudô Tôshoku (Ngu
Đường Đông Thực), Ungo Kiyô (Vân Cư Hy Ưng), Ryuukei Shôsen
(Đông Khê Tính Tiềm, hay Tông Tiềm), Isshi Monshu (Nhất Ti Văn
Thủ). Ngoài ra, trong dịp xây dựng Manfukuji (Vạn Phúc Tự), ông dã
tiến cúng Phật xá lợi và xá lợi tháp.
Đến năm 1632 thì Takuan được ân xá. Nhân sự kiện này, trớ trêu
là chính shôgun đời thứ ba, Tokugawa Iemitsu (Đức Xuyên Gia
Quang, 1604-1651, tại chức 1623-51), và trọng thần Yagyuu Munenori
(Liễu Sinh Tông Cự, 1571-1646), một kiếm khách, lại qui y với ông,
cho dựng chùa Tôkaiji ở Shinagawa (vùng Tôkyô) đón ông về khai
