Shunzei (1114-1204) và Teika (1162-1241), đã xuất hiện. Tuyển tập
mới về thơ waka xưa nay" (Shin Kokin Waka-shuu = Tân Cổ Kim
Hòa Ca Tập, 1205) là tuyển tập thơ tiêu biểu ca phong của thời đại ấy.
Lại nữa, đó cũng là một thời đại mà chiến tranh xảy ra liên tiếp cho
nên giới trí thức đâm ra bi quan yếm thế. Thái độ muốn lánh đời của
nhà ẩn sĩ Kamo no Chômei (Áp, Trường Minh, 1155?-1216), người
viết tập tùy bút "Cảm Nghĩ Trong Am " hay Hôjôki (Phương Trượng
Ký, 1212) là một thí dụ cụ thể.
Mặt khác, thể loại gunki (quân ký) tức ký sự chiến tranh thuật lại
sinh hoạt và chiến đấu của từng lớp võ sĩ tân hưng cũng bắt đầu xuất
hiện. Đại diện cho thể loại này là Truyện họ Heike (Heike Monogatari
= Bình Gia Vật Ngữ ) của tác giả khuyết danh, có lẽ là một nhà sư. Lại
nữa, trong việc trùng tu chùa Tôdaiji bị chính tập đoàn Heike đốt phá,
đã có bàn tay tài hoa của nhà điêu khắc Unkei (Vận Khánh, ? -1223)
và những người thuộc trường phái tên Kei-ha của ông (Khánh phái)
. Trong những bức họa truyền thần (gọi là tự hội = nise.e; tự =
giống) của thời kỳ này, người ta nhận thấy có một phong cách tả chân
chưa hề có từ trước đến giờ.
Thời đại mới cũng đem lại sinh khí mới cho hoạt động của giới
trí thức. Nhờ các tăng sĩ như Hônen (Pháp Nhiên, 1133-1212) và Eisai
(còn đọc là Yôsai, Vinh Tây, 1141-1215), Shinran (Thân Loan, 1173-
1262), Dôgen (Đạo Nguyên, 1200-1253), Nichiren (Nhật Liên, 1222-
1282) mà một tân Phật Giáo thành hình. Như để phản ứng lại tư trào
đó, từ phía cựu Phật Giáo cũng thấy xuất hiện những nhà hoạt động
như Jôkei (Trinh Khánh, thuộc tông Pháp Tướng, 1155-1213), Kôben
(Cao Biện tức Minh Huệ Thượng Nhân, tông Hoa Nghiêm, 1173-
1232), Eison (Duệ Tôn, thuộc Luật Tông, 1201-1290).
Tuy vào thời này, bang giao với Trung Quốc chưa khôi phục
được như cũ nhưng các hoạt động mậu dịch với Nam Tống (1127-
1279) vẫn được duy trì. Tiền bạc nhà Tống do đó vẫn tràn ngập và nền
kinh tế hóa tệ phát triển mạnh. Tăng lữ hãy thường xuyên lui tới. Hai
