Hoàn toàn không phải không có cơ sở để những nhà quân sự đồng thời là
những người đứng đầu đất nước đã phải nghĩ đến chuyện phòng vệ như đã
trình bày ở trên. Định đô ở Cổ Loa, từ Cổ Loa chuyển về Hoa Lư là biểu
hiện cụ thể của tư tưởng phòng vệ mà các nhà quân sự đã vận dụng ở thời
bình trong xây dựng đất nước. Tư tưởng này quán xuyến trong mọi hành
động, đặc biệt thể hiện rõ ở thời chiến.
Diễn biến của lịch sử vào những năm 979, 980 cho thấy tư tưởng
phòng vệ của các nhà quân sự tiêu biểu của thế kỷ X hoàn toàn sáng suốt.
Cuối năm 979, triều đình Hoa Lư gặp biến. Đinh Tiên Hoàng và con
trai Đinh Liễn bị Đỗ Thích giết hại. Triều thần rước Vệ vương Đinh Toàn 6
tuổi lên ngôi. Vì nghi ngờPhó vương Lê Hoàn cướp ngôi, Nguyễn Bạc,
Đinh Điền, Phạm Hạp đã dấy quân chống lại Lê Hoàn, bị đánh dẹp. Cũng
trong năm 979, Ngô Nhật Khánh đem người Chiêm về định đánh chiếm
Hoa Lư nhưng hơn 1.000 chiến thuyền đến cửa biển Đại Ác và Tiểu Khang
gặp gió bão bị chìm đắm. Ngô Nhật Khánh và người Chiêm đều chết đuối
chỉ có thuyền của vua Chiêm thoát nạn về nước. Lợi dụng lúc triều đình
Hoa Lư gặp biến loạn, tháng 6-980, viên Tri Ung Châu của nhà Tống là
Hầu Nhân Bảo dâng thư lên Vua Tống Thái Tông Triệu Quang Nghĩa nói:
"An Nam Quận vương cùng với con là Liễn đều bị giết, nước ấy sắp mất,
có thể nhân lúc này đem một cánh quân sang đánh lấy. Nếu bỏ lúc này,
không mưu tính, sợ lỡ mất cơ hội. Xin cho đến cửa khuyết để tâu bày trực
tiếp tình trạng có thể đánh lấy được"
52
. Vua Tống định gọi Hầu Nhân Bảo
về nhưng Tể tướng Lư Đa Tốn nói: "An Nam bên trong rối loạn, đó là lúc
trời làm mất, triều đình nên bất ngờ đem quân sang đánh úp, như người ta
nói "sét đánh không kịp bịt tai". Nếu trước gọi Nhân Bảo về, mưu ấy ắt bị
lộ, kẻ kia nhờ đó biết được, sẽ dựa núi ngăn biển mà phòng bị, cái thế thắng
thua chưa biết thế nào. Chi bằng giao cho Nhân Bảo trách nhiệm ngầm đem
quân sang, theo lệnh mà lo liệu việc ấy, chọn tướng đem 3 vạn quân Kinh
Hồ ruổi dài mà tràn sang, tạo ra cái thế vạn toàn như xô bẻ cành khô, gỗ
mục, không phải lo tốn một mũi tên"
53
. Vua Tống nghe theo, lập tức cho
"Hầu Nhân Bảo làm Giao Châu lục lộ thủy lộ chuyển vận sứ, Lan Lăng
