sau khi Mã Viện đàn áp cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, như cử quan lại
người Trung Quốc sang cai trị tới cấp huyện, xây thêm thành lũy và bổ
sung quân đội chiếm đóng.
Đồng thời, các triều đại phong kiến phương Bắc cũng ra sức vơ vét,
bóc lột nhân dân ta thậm tệ bằng mọi cách như thu cống phẩm, tô thuế và
lao dịch, nhất là bắt cống nạp nhiều của quý vật lạ phương Nam, bắt thợ thủ
công giỏi đưa sang Trung Quốc. Sử của Trung Quốc cho biết, Sĩ Nhiếp làm
Thái thú Giao Chỉ (187-226), hằng năm dâng cho nhà Ngô nhiều hương
liệu, minh châu, lưu ly, lông trả, đồi mồi, sừng tê, ngà voi, các loại quả lạ,
hàng nghìn tấm vải cát bá loại mịn, hàng trăm ngựa,... hoặc Tôn Tư cũng là
Thái thú Giao Chỉ ở thời Ngô, vốn tham lam, bạo ngược, bắt hàng nghìn
thợ khéo ở nước ta sang xây dựng Kinh đô Kiến Nghiệp (Nam Kinh -
Trung Quốc)
l
. Cùng với chính sách nô dịch về chính trị, bóc lột về kinh tế,
các triều đại phong kiến phương Bắc còn thi hành chính sách đồng hóa, áp
đặt mô hình bộ máy tổ chức và sinh hoạt xã hội của người Hán trên đất
Việt. Chúng di dân, lập đồn điền, cho người Hán đến ở lẫn với người Việt,
bắt nhân dân ta phải thay đổi phong tục, tập quán, theo pháp luật và lễ giáo
phong kiến phương Bắc.
Chính sách nô dịch, bóc lột và đồng hóa của các triều đại phong
kiến phương Bắc khiến nhân dân ta ngày càng cực khổ, điêu đứng năm bề.
Đất nước ta, dân tộc ta lâm vào thảm họa diệt vong, đứng trước thử thách
của sự mất còn.
Nhưng bất chấp hơn một nghìn năm dưới ách kìm kẹp của chính
quyền đô hộ, nhân dân ta vẫn duy trì được sức sống kỳ diệu, dẻo dai, vẫn
không ngừng bảo tồn và củng cố cộng đồng làng xã và dựa vào làng xã để
đấu tranh quyết liệt chống lại chính sách nô dịch và đồng hóa của kẻ thù.
Bởi vậy, trong suốt thời kỳ Bắc thuộc, không một triều đại phong kiến
Trung Quốc nào nắm được làng xã và can thiệp, làm biến đổi được cơ cấu
xóm làng cổ truyền của nhân dân ta. Làng xã vẫn là bầu trời riêng của
