1. Tư duy, tư tưởng quân sự trong cuộc chiến tranh giữ nước đầu tiên
Do nhu cầu sống, tồn tại và phát triển, dân tộc ta đã phải chiến đấu
chống ngoại xâm từ rất sớm và rất nhiều lần. Không kể những cuộc chiến
đấu mang tính huyền thoại thời Hùng Vương, cuộc chiến tranh cứu nước,
chống xâm lược đầu tiên, mà sử sách lưu lại cho biết là cuộc kháng chiến
chống Tần vào cuối thế kỷ III Tr.CN.
Sách Hoài Nam Tử của Lưu An viết: Nhà Tần lại ham sừng tê, ngà
voi, lông trả, ngọc châu và ngọc cơ của đất Việt, bèn sai úy Đồ Thư phát 50
vạn binh, chia làm năm đạo quân: một đạo đóng ở đèo Đàm Thành, một
đạo đóng giữ ở ải Cửu Nghi, một đạo đóng ở Phiên Ngung, một đạo giữ
miền Nam Dã, một đạo đóng ở sông Dư Can.
Trong 3 năm quân Tần không cởi giáp, dãn nỏ. Giám Lộc không có
đường chở lương, lại lấy binh sĩ đào cừ cho thông đường lương, để đánh
nhau với người Việt. Giết được quận trưởng Tây Âu là Dịch Hu Tống.
Nhưng người Việt đều vào trong rừng, ở với cầm thú, không ai chịu để cho
quân Tần bắt. Họ cùng nhau đặt người kiệt tuấn lên làm tướng để ban đêm
ra đánh quân Tần, đại phá quân Tần và giết chết Đồ Thư. Quân Tần thây
phơi máu chảy hàng mấy chục vạn người
8
.
Mặc dù sử sách còn lại chỉ cho biết sơ lược như vậy, nhưng có thể
thấy rằng, ngay từ cuộc đụng đầu lịch sử lớn đầu tiên với kẻ thù từ phương
Bắc xuống, tổ tiên ta trước sự sống còn của dân tộc đã phải suy tính, lựa
chọn khi quyết định cầm vũ khí đứng lên chiến đấu, rồi vừa đánh vừa rút
kinh nghiệm kịp thời, để cuối cùng giành chiến thắng. Từ thực tiễn cuộc
chiến đấu đó, đã nảy nở những mầm mống đầu tiên của tư duy, tư tưởng
quân sự, mà biểu thị tập trung ở một số nội dung cốt lõi sau:
