c) Sử dụng nhiều cách đánh giặc mưu trí, sáng tạo
Trong cuộc kháng chiến chống Tần, tổ tiên ta không chỉ có quyết
tâm chiến đấu rất cao, mà còn biết vận dụng nhiều cách đánh thông minh,
sáng tạo để giành chiến thắng. Sử sách Trung Quốc xưa đều ít nhiều đã nói
đến lối đánh của người Việt, như khi giặc còn mạnh thì "rút vào rừng",
"đêm công ngày lánh", khiến cho địch chiếm "mảnh đất không", thủy thổ
bất phục, "tiến không được, thoái không xong", khi thời cơ đến thì "đại phá
quân Tần", tiêu diệt hàng chục vạn tên, buộc nhà Tần phải bãi binh. Những
điều ghi chép trên cho thấy, tư duy về cách đánh giặc của tổ tiên ta đã nảy
sinh và phát huy tác dụng từ cuộc chiến đấu không cân sức này.
Trước thế mạnh ban đầu của quân Tần, người Việt đã không dàn
trận chặn địch, mà phân tán lực lượng, chạy vào rừng để bảo toàn lực
lượng. Họ rút vào rừng nhưng không phải là bỏ đất cho địch, mà trái lại là
tích lũy lực lượng, tìm người tài giỏi chỉ huy tiếp tục cuộc chiến đấu, ngày
ẩn, đêm ra đánh phá quân Tần. Bám chắc vào các làng bản, chiềng chạ, tận
dụng địa thế hiểm trở của quê hương, đất nước, họ vận dụng nhiều cách
đánh linh hoạt như: đánh đêm, đánh úp, đánh lén, đánh tỉa, đánh bền bỉ, dẻo
dai, chống lại quân xâm lược.
Với lối đánh đó, tổ tiên ta vừa phát huy được khả năng đánh giặc
của cả cộng đồng, của mỗi người, vừa tận dụng được yếu tố bí mật, bất ngờ
để thực hiện đánh địch ở khắp mọi nơi, buộc quân giặc phải phân tán lực
lượng đối phó và làm cho chúng không những bị tiêu hao sinh lực, bị triệt
hạ lương thực mà còn bị mệt mỏi tinh thần. Chính sách Sử ký của Tư Mã
Thiên cũng ghi nhận là cuộc chiến đấu mưu trí, bền bỉ của người Việt đã
khiến cho quân Tần "lương thực bị tuyệt và thiếu", "đóng binh ở đất vô
dụng, tiến không được, thoái cũng không xong". Quân Tần càng ngày càng
bị dồn vào tình thế khốn quẫn, tuyệt vọng: "Đàn ông mặc áo giáp, đàn bà
phải chuyên chở, khổ không sống nổi. Người ta tự thắt cổ trên cây dọc
đường, người chết trông nhau"
10
.
