Tha kẻ hàng mười vạn sĩ binh.
Sửa hòa hiếu cho hai nước,
Tắt muôn đời chiến tranh"
1
.
Đó là tư tưởng kết thúc chiến tranh mang đậm tinh thần đại nghĩa và
nhân văn của dân tộc Việt Nam. Tư tưởng quân sự của ông cha ta trong giai
đoạn này còn có những nội dung khác... Nhìn chung, đó là những quan
điểm, tư tưởng tiến bộ. Tuy nhiên, cũng có những thời kỳ, triều đại, những
người lãnh đạo kháng chiến đã mắc sai lầm trong tư duy, tư tưởng chiến
lược, dẫn đến thất bại trước kẻ thù, như thời An Dương Vương chống Triệu
Đà và thời Hồ chống quân Minh.
Tư tưởng quân sự mỗi thời kỳ, mỗi triều đại đều có những đặc trưng
riêng, nhưng nhìn tổng thể thì nội dung tư tưởng hầu như đều có tính nối
tiếp, kế thừa và tính thống nhất tương đối. Mỗi triều đại đều có những đóng
góp đáng kể cho sự phát triển của lịch sử tư tưởng quân sự Việt Nam. Tư
tưởng quân sự mỗi triều đại được biểu hiện tập trung và nổi bật trong tư
duy, tư tưởng quân sự độc đáo của các nhà lãnh đạo đất nước, các nhà quân
sự kiệt xuất - những nhân vật nổi tiếng đóng vai trò quyết định trong các
cuộc khởi nghĩa và chiến tranh chống ngoại xâm. Mỗi giai đoạn lịch sử đều
xuất hiện những nhà tư tưởng quân sự kiệt xuất. Nét đặc sắc trong tư tưởng
quân sự của Hai Bà Trưng là quy tụ sức mạnh của toàn dân dưới ngọn cờ
yêu nước, tiến hành tổng khởi nghĩa đồng thời trên phạm vi cả nước, kết
hợp với đòn quyết định về quân sự của nghĩa quân đánh vào trung tâm đầu
não của địch, nhanh chóng giành thắng lợi. Nét đặc sắc trong tư tưởng quân
sự Ngô Quyền là sự hội tụ các yếu tố thiên thời, địa lợi, nhân hòa để tạo
lực, lập thế, tranh thời và tạo sự chuyển hóa cả về thế, thời và lực để thực
hiện tiêu diệt chiến lược bằng trận quyết chiến chiến lược trên sông Bạch
Đằng năm 938, tiêu diệt đạo quân chủ lực trọng yếu của địch, đánh tan ý
chí xâm lược của nhà Nam Hán, kết thúc chiến tranh; đồng thời chấm dứt
thời kỳ Bắc thuộc hơn một nghìn năm, mở ra thời kỳ phát triển độc lập của
dân tộc. Nét đặc sắc trong tư tưởng quân sự của Lý Thường Kiệt là tư
