tê liệt tư tưởng cách mạng của người Đông Dương. Đau khổ, nghèo đói và
sự đàn áp tàn bạo của kẻ thù làm họ vùng lên. Rồi từ thực tiễn đấu tranh,
người Đông Dương sẽ tiến bộ một cách màu nhiệm. Nguyễn Ái Quốc nhấn
mạnh: "Đằng sau sự phục tùng tiêu cực, người Đông Dương giấu một cái gì
đang sôi sục, đang gào thét và sẽ bùng nổ một cách ghê gớm, khi thời cơ
đến. Bộ phận ưu tú có nhiệm vụ phải thúc đẩy cho thời cơ đó mau đến"
79
.
Sau khi đã làm sáng tỏ vấn đề then chốt đó, hai luận văn Đông
Dương, Phong trào cộng sản quốc tế - Đông Dương xác định phương
hướng chiến lược của cách mạng Việt Nam và cách mạng các nước thuộc
địa và phụ thuộc trong thời đại mới. Phương hướng ấy giải quyết đúng đắn
mối quan hệ giữa cách mạng giải phóng dân tộc và cách mạng xã hội chủ
nghĩa, hướng cách mạng giải phóng dân tộc vào quỹ đạo cách mạng vô sản.
Từ đó, Nguyễn Ái Quốc nêu lên luận điểm nổi tiếng về tính chủ động của
cách mạng thuộc địa, dự kiến về khả năng cách mạng giải phóng dân tộc ở
thuộc địa có thể giành thắng lợi trước khi giai cấp vô sản ở "chính quốc"
lên nắm chính quyền. Người viết: "Ngày mà hàng trăm triệu nhân dân châu
Á bị tàn sát và áp bức thức tỉnh để gạt bỏ sự bóc lột đê tiện của một bọn
thực dân lòng tham không đáy, họ sẽ hình thành một lực lượng khổng lồ, và
trong khi thủ tiêu một trong những điều kiện tồn tại của chủ nghĩa tư bản là
chủ nghĩa đế quốc, họ có thể giúp đỡ những người anh em mình ở phương
Tây trong nhiệm vụ giải phóng hoàn toàn"
80
.
Sau khi công bố hai luận văn đó, Nguyễn Ái Quốc nhận thấy cần
phải xúc tiến công tác tuyên truyền và công tác tổ chức mới có thể thúc đẩy
phong trào cách mạng ở các nước thuộc địa chủ động trong công cuộc đấu
tranh tự giải phóng. Tháng 7-1921, cùng với một số nhà cách mạng cửa các
nước thuộc địa đang hoạt động ở nước Pháp, Nguyễn Ái Quốc thành lập
Hội Liên hiệp thuộc địa và được bầu vào Ban lãnh đạo Hội; sáng lập ra tờ
báo Người cùng khổ (Le Paria) do Người làm chủ bút kiêm quản lý. Tuyên
ngôn của Hội Liên hiệp thuộc địa do Nguyễn Ái Quốc khởi thảo nêu rõ
mục đích thành lập Hội là lãnh đạo nhân dân các nước thuộc địa đoàn kết
đấu tranh, đánh đổ ách áp bức dân tộc của chủ nghĩa thực dân, đế quốc.
