Cuộc chiến tranh 30 năm giải phóng đất nước (1945- 1975) là một
cuộc chiến tranh toàn dân, toàn diện, trường kỳ, tự lực cánh sinh là chính.
Bởi vậy, bên cạnh việc xây dựng căn cứ địa - hậu phương chiến tranh trải
rộng trên khắp mọi miền đất nước (ở vùng rừng núi, đồng bằng, ven biển)
còn phải chú trọng xây dựng những cơ sở chính trị của quần chúng ở các
thành thị. Chỉ có như vậy mới tạo lập và mở rộng được địa bàn đứng chân
vững chắc cho các lực lượng kháng chiến phát huy được sức mạnh của toàn
dân ở khắp mọi nơi.
Một đất nước với hơn 90% dân số là nông dân, lại phải trải qua đêm
trường nô lệ dưới sự bóc lột hà khắc của các thế lực phong kiến và thực
dân, hơn ai hết, nông dân Việt Nam là lớp người thiết tha, khát khao với
độc lập, với quyền sở hữu về ruộng đất. Chính vì lẽ đó, một khi có đội tiền
phong của giai cấp công nhân đứng lên lãnh đạo, giương cao ngọn cờ độc
lập dân tộc, tự do, no ấm thì họ sẵn sàng xả thân, đi theo đến cùng để đạt
cho được khát khao và nguyện vọng cháy bỏng đó. Hơn nữa, không như
nông thôn các nước, nông thôn Việt Nam có nền kinh tế tự chủ, có thể tự
cung, tự cấp mà không bị lệ thuộc quá nhiều vào kinh tế thành thị; về địa -
quân sự, nông thôn cũng là địa bàn thuận lợi để cách mạng phát triển thế và
lực; triển khai thế trận chiến tranh nhân dân trong tương quan về binh khí,
kỹ thuật địch mạnh hơn hẳn ta. Nông thôn cũng là nơi mà phần lớn bộ máy
thống trị của địch ta yếu lại vừa có nhiều sơ hở. Những đặc điểm đó đã chi
phối quá trình hình thành và phát triển tư tưởng xây dựng căn cứ địa - hậu
phương chiến tranh, xây dựng chế độ mới. Đây cũng là cơ sở để xác định
rõ trận địa vững chắc nhất của cách mạng Việt Nam là nông thôn. Chỉ có
coi trọng việc phát động, động viên nhân dân, chăm lo bồi dưỡng sức dân,
xây dựng nông thôn thành căn cứ địa vững chắc của cách mạng, thành hậu
phương vững chắc của chiến tranh nhân dân thì mới bảo toàn và phát triển
được thế và lực, bảo đảm trường kỳ kháng chiến cho đến khi giành được
thắng lợi cuối cùng.
Cùng với việc xác định vai trò, vị trí quan trọng của nông thôn nói
chung, trong tư tưởng xây dựng căn cứ địa - hậu phương chiến tranh còn
