Chương trình giáo dục phổ thông được cải tiến theo nội dung dân tộc - dân
chủ - nhân dân. Một số trường trung học chuyên nghiệp và đại học được
mở ngay tại chiến khu Việt Bắc (Đại học Sư phạm, Đại học Y - Dược).
Chính quyền cách mạng chú trọng công tác phát triển y tế, thực hiện
vệ sinh phòng bệnh và chăm lo sức khoẻ cho nhân dân. Với phương châm
phòng bệnh là chính, cuộc vận động thực hiện “ba sạch” (ăn sạch, uống
sạch, ở sạch) được phát động rộng rãi. Hệ thống cơ sở y tế từ tỉnh đến xã
được xây dựng và củng cố thực hiện khám, chữa bệnh cho nhân dân.
Giữa lúc quân và dân Việt Nam đang đẩy mạnh cuộc kháng chiến
và giành thắng lợi trên nhiều lĩnh vực thì tình hình thế giới có nhiều diễn
biến, có ảnh hưởng cả tích cực và tiêu cực đến cuộc kháng chiến của nhân
dân Việt Nam. Năm 1949, cách mạng Trung Quốc thắng lợi và ngày 1-10-
1949, nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa ra đời. Từ tháng 1-1950, các
nước xã hội chủ nghĩa lần lượt công nhận và đặt quan hệ ngoại giao với
Việt Nam, góp phần tăng vị thế và uy tín của nước Việt Nam Dân chủ Cộng
hoà trên trường quốc tế. Cùng lúc đó, cuộc kháng chiến của nhân dân hai
nước Lào và Campuchia cũng có bước phát triển quan trọng: tháng 6-1950,
Uỷ ban Dân tộc giải phóng Campuchia được thành lập; tháng 8-1950,
Chính phủ kháng chiến Pathét Lào ra đời và cùng với Mặt trận Neo Lào -
Ítxala lãnh đạo nhân dân đoàn kết cứu nước. Trong khi đó, phong trào đấu
tranh của nhân dân tiến bộ Pháp và nhân dân các thuộc địa của Pháp ngày
càng dâng cao khiến chính quyền Pháp lúng túng về kinh tế tài chính... Lợi
dụng lúc thực dân Pháp gặp khó khăn, Mỹ can thiệp sâu vào cuộc chiến
tranh Đông Dương, tích cực giúp Pháp triển khai Kế hoạch Rơve (Revers)
nhằm “khoá chặt biên giới Việt – Trung”
24
.
Tranh thủ thuận lợi, khắc phục khó khăn để đưa cuộc kháng chiến
bước sang một giai đoạn mới, tháng 6-1950, Trung ương Đảng quyết định
mở chiến dịch Biên giới nhằm tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực
địch; khai thông biên giới Việt - Trung, mở đường liên lạc trực tiếp giữa
Việt Nam với các nước xã hội chủ nghĩa, củng cố và mở rộng căn cứ địa
