LỊCH SỬ VĂN MINH ẤN ĐỘ - Trang 118

Tích Lan, Syrie, Ai Cập, tới cả Hi Lạp nữa (có lẽ những cao tăng đó đã
giúp cho dân chúng phương Tây sau này dễ chấp nhận luân lí Ki Tô), khi
ông vừa mới mất thì nhiều phái đoàn khác đi truyền bá đạo Phật ở Tây
Tạng, Trung Hoa, Mông Cổ và Nhật Bản

[6]

. Ngoài những hoạt động đó ra

về tôn giáo, Açoka rất siêng năng trị nước, ông làm việc suốt ngày và ai
cũng có thể vô yết kiến ông bất kì lúc nào để bàn về việc nước.

Tật lớn nhất của ông là sự tự cao tự đại, một nhà cải cách khó mà khiêm tốn
được. Tật đó hiện rõ trong các sắc lệnh của ông và ông đáng là người anh
tinh thần của Marc Aurèle

[7]

. Ông không biết rằng các tu sĩ Bà La Môn

ghét ông và tìm mọi cách để hạ ông, cũng như các tu sĩ Thèbes (Ai Cập) đã
hạ Ikhnaton ngàn năm trước. Không riêng các tu sĩ Bà La Môn bất bình, vì
cấm giết sinh vật để cúng tế thì họ đâu còn được hưởng phần thịt nữa, mà
các thợ săn, các người đánh cá cũng oán hận vì phải bỏ nghề nếu không thì
có thể bị trừng trị nặng, ngay đến nông dân cũng bực tức vì luật “cấm đốt
cỏ khô vì các sinh vật có thể có trong cỏ”. Thế là một nửa dân chúng chỉ
mong cho Açoka chết phức đi.

Huyền Trang bảo rằng theo truyền thuyết Phật giáo, về già, Açoka bị cháu
nội và quần thần truất ngôi. Họ rút lần các quyền hành của ông, và ông
đành phải thôi, không tặng được gì cho Tăng hội nữa. Ngay cả về phần ăn
người ta cũng rút xuống hoài, tới một ngày nọ chỉ cung cấp cho ông mỗi
bữa nửa trái analaka. Nhà vua rầu rĩ nhìn phần ăn của mình rồi sai đem
tặng cho các đạo huynh, có cái gì ông cũng đã tặng hết cho họ rồi. Nhưng
sự thực chúng ta không biết chút gì về những năm cuối trong đời ông, cũng
chẳng biết ông mất năm nào nữa. Chỉ một thế hệ là đế quốc của ông đủ tan
rã như đế quốc của Ikhnaton (vua Ai Cập) thời trước. Đế quốc Magadha sở
dĩ duy trì được là do truyền thống hơn là do sức mạnh, cho nên lần lần các
tiểu quốc không chịu phục tòng “Vua của các vì vua” ở Pataliputra nữa.
Dòng dõi Açoka vẫn còn làm vua Magadha cho tới thế kỉ thứ VII sau công
nguyên nhưng triều đại Maurya do Chandragupta khai sáng đã tắt từ khi
Brihadratha bị ám sát. Quốc gia mà mạnh là nhờ tư cách, tinh thần của con

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.