LỊCH SỬ VĂN MINH ẤN ĐỘ - Trang 117

quan phải thương dân như con, dịu dàng kiên nhẫn với họ, không có lí do
chắc chắn thì không được bắt giam, tra khảo họ; ông còn ra lệnh cứ đều đều
đúng kì hạn phải đọc những chỉ thị đó trước công chúng cho mọi người
biết.

Những sắc lệnh có tính cách khuyên răn đó có ảnh hưởng gì tới thái độ và
ngôn hành của đại chúng không? Có lẽ nhờ những sắc lệnh đó mà giới luật
ahimsa (không làm tổn thương sinh vật) được truyền bá rộng trong giới
thượng lưu, họ ít ăn thịt, ít uống rượu hơn. Dĩ nhiên, Açoka, như mọi nhà
cải cách chân chính, rất tin rằng những lời răn của mình khắc trên đá tất
hiệu nghiệm; trong Sắc lệnh số IV khắc trên tảng đá, ông cho biết rằng ông
đã gặt được những kết quả kì diệu và đoạn trần thuật dưới đây cho ta hiểu
thêm giáo lí của ông:

Bây giờ do sự sùng đạo của Hoàng Thượng Chí Từ Chí Linh, tiếng vang
của Đạo đã thay tiếng trống thúc quân… Một việc từ lâu đã không xảy ra,
là ngày nay nhờ những cố gắng của Hoàng Thượng Chí Từ Chí Linh để
truyền bá đạo, người ta nhận thấy số sinh vật bị hi sinh để tế thần mỗi ngày
mỗi giảm hoài, số loài vật bị giết cũng giảm, dân chúng kính trọng cha mẹ
và các tu sĩ Bà La Môn hơn, người ta nghe lời cha mẹ và ông già bà cả
hơn. Cho nên có thể nói rằng về nhiều điểm, Đạo đã được tuân hành hơn,
Hoàng Thượng Chí Từ Chí Linh sẽ gắng sức làm cho Đạo được tuân hành
mỗi ngày mỗi nhiều hơn nữa.

Con, cháu của Hoàng Thượng Chí Từ Chí Linh sẽ gắng sức làm cho Đạo
được tuân hành mỗi ngày mỗi nhiều hơn nữa, cho tới thời gian vô cùng.

Ông vua nhân từ đó quá tin lòng mộ đạo của con người và sự hiếu thuận
của các con ông. Riêng phần ông, ông hăng say làm việc cho tôn giáo mới,
tự xưng là Giáo chủ, tặng Tăng hội vô số tiền, cho xây cất 84.000 ngôi chùa
và dựng ở khắp nơi trong nước nhiều dưỡng đường cho bệnh nhân, cả cho
loài vật nữa. Ông phái các cao tăng đi truyền bá đạo Phật ở khắp Ấn Độ,