LỊCH SỬ VĂN MINH ẤN ĐỘ - Trang 386

Cơ sở kinh tế của xã hội Ấn thay đổi thì tất nhiên các chế độ, tục lệ của dân
cũng chịu ảnh hưởng. Chế độ tập cấp xưa dựng lên cho một xã hội ổn cố,
nông nghiệp; nó tạo được trật tự nhưng không để cho cá nhân có tinh thần
tự do, óc sáng kiến, tiến thủ, hi vọng cải thiện đời sống của mình; nó không
khuyến khích óc sáng tạo, kinh doanh; cho nên khi cách mạng kĩ nghệ lan
tràn vào Ấn thì nó không hợp thời nữa. Máy móc không phân biệt tập cấp,
trong đa số các xưởng, các thợ tập cấp khác nhau làm việc sát cánh nhau;
xe điện, xe lửa dành những toa sang trọng có giường cho những ai có tiền
mua vé, bất cứ là ở tập cấp nào; các hợp tác xã và chính đảng thu nhận hội
viên, đảng viên trong mọi tập cấp và ở trong rạp hát, ở ngoài đường, dù
chẳng muốn thì Bà La Môn với tiện dân cũng phải chen vai thích cánh
nhau. Một rajah tuyên bố rằng bất kì ai, dù ở tập cấp nào, theo tôn giáo nào
cũng được ông tiếp kiến ở triều đình; một người Shudra (tập cấp thủ công)
thành một ông vua sáng suốt ở Baroda; phong trào Brahma-Somaj tố cáo
chế độ tập cấp và trong Đại hội quốc gia, tỉnh bộ Bengale đòi thủ tiêu mọi
sự phân biệt tập cấp. Lần lần một tân giai cấp nổi lên, giàu sang, có quyền
hành, trong khi giới quí tộc cổ nhất mỗi ngày một lụn bại.

Những từ ngữ để chỉ các tập cấp đương mất ý nghĩa rồi đó. Danh từ vaisya
còn được dùng trong vài cuốn sách, nhưng trong đời sống hàng ngày không
ai dùng nữa. Danh từ shudra cũng đã biến mất ở phương Bắc, còn ở
phương Nam, thì nó trỏ một cách mơ hồ tất cả những người không phải là
Bà La Môn. Mấy tập cấp thấp hèn hồi xưa đã được thay bằng ba ngàn “tập
cấp”, gọi là tập cấp chứ thật sự là đoàn thể: chủ ngân hàng, thương gia, kĩ
nghệ gia, điền chủ, giáo sư, kĩ sư, người gác đường, nữ sinh trung học, đồ
tể, hớt tóc, đánh cá, đào kép, thợ mỏ, thợ giặt, xà ích, các cô bán hàng, các
em đánh giày, hết thảy đều tổ chức thành những đoàn thể cùng nghề, nhưng
khác với nghiệp đoàn phương Tây, nhất là ở điểm này: không ít thì nhiều,
người nào cũng mong con cái nối nghiệp mình.

Bi kịch lớn nhất của chế độ tập đoàn là làm cho số tiện dân mỗi thế hệ một