biến thành bướm. Chỉ trong một thời gian ngắn, bướm biến thành con sâu
nhỏ, sống ở dưới bếp lò, hình nó giống con ve mới thoát xác, tên nó là con
“cù xuyết”. Sau một ngàn ngày, con cù xuyết biến thành một con chim gọi
là con “Can dư cốt”. Nước bọt con này biến thành con “tư di”, con tư di
biến thành con “miệt mông” [con ăn giấm], con miệt mông lại sinh ra con
“di lộ” (Ở đây chắc thiếu mấy chữ: con di lộ lại sinh ra con cửu du), con
“cửu du” lại sinh ra con “hoàng huống”, con hoàng huống sinh ra con đom
đóm, con đom đóm sinh ra con “mậu nhuế” [một loại sâu ở trong trái dưa];
rễ cỏ “dương hè” kết với thứ trúc lâu năm không đâm măng sinh ra con
“thanh ninh” [một loại sâu ở rễ trúc], con thanh ninh sinh ra con “trình”
[12]
,
con trình sinh ra con ngựa; ngựa sinh ra người, người lại trở về cái “cơ”.
Như vậy là vạn vật đều từ cái “cơ”, rồi lại về cái “cơ”. (Goldfish).
Ibsen: văn sĩ Na Uy 1828-1906. (ND).
Có sách dịch là chân con trùng. (ND).
Nguyên văn: Kim nhất phạn chi hình, có sách dịch là vì lẽ chúng ta đã
làm người trong một thời gian rồi. (ND).
[Trong cuốn Trang tử, cụ Nguyễn Hiến Lê chú thích thế này: Nguyên văn:
Kim nhất phạn chi hình, có sách dịch là: nay có người ngẫu nhiên được tạo
hoá cho cái hình thể loài người, (mà bảo: Tôi muốn cứ làm người hoài…).
(Goldfish)].
Nguyên văn: Thành nhiên mị, cự nhiên giác, có sách dịch là bình tỉnh
ngủ, bình tỉnh thức. (ND).
[Bài này trích trong thiên Đại tôn sư. (Goldfish)].
Chẳng hạn này: “Chúng ta tự đắc muốn gắng sức thoát ra khỏi cảnh
dốt nát sung sướng mà sự minh triết bất biến đã tặng ta, nhưng thời nào
cũng vậy, chúng ta chịu hình phạt này: xa hoa, đồi bại, nô lệ, hậu quả của
những gắng sức đó”. Elbert Thomas dẫn câu đó trong tập Luận về khoa học
và nghệ thuật, bảo những chữ “sự minh triết bất biến” dịch đúng hai chữ
“thường đạo” (đạo bất biến) của Lão tử. (ND).
