đền Chikakuin ở Kyoto, và một bức tranh nhan đề là “Cảnh ở Wang
Ch’uan”, cuộn này có hai bản mô phỏng, một ở Tàng cổ viện Anh, một
trong tập của Freer ở Washington.
Theo tôi, Đạo tử chỉ có nghĩa là Thầy Đạo, cũng như Khổng tử là Thầy
Khổng. (ND).
Cả hai bức hoạ nổi tiếng đó, trong bản tiếng Anh không ghi tên tác giả.
Bản tiếng Pháp hay cụ Nguyễn Hiến Lê thêm vào? (Goldfish).
Sự thực ông đã nhường ngôi cho thái tử, tức vua Khâm tôn rồi. (ND).
Cùng với Khâm tôn và thái tử. (ND).
Đẹp nhất là bức Bà Ling Chao đứng trong tuyết. Tranh vẽ một nữ tu sĩ
thần bí theo Phật giáo ở thế kỉ thứ VIII, trầm tư trong tuyết, cũng như
Socrate ở Platées. Hoạ sĩ như muốn bảo ta rằng thế giới chỉ có ở trong óc ta
thôi, và có thể trí óc ta chẳng chú ý đến thế giới, ít nhất là trong một thời
gian.
Người Trung Hoa viết cũng vậy, phải “trông thấy” thật rõ chữ mình
viết, tới nỗi mỗi đường gân thớ thịt cũng “thuộc” hình dạng chữ đó nữa, để
hễ hạ bút xuống là đưa cây bút rất nhanh mà thành chữ liền, không bao giờ
sửa lại cả (ND).
Quan niệm “Thiên nhân tương dữ” này có trước đạo Lão từ lâu, và là
điểm chính trong vũ trụ quan của Khổng tử. (ND).
Sách in: “Chết đói vì lụt”, tôi tạm sửa lại như trên. Nguyên văn tiếng
Anh: “Nature, which is so cruel in China, lavishing death with cold and
flood”. (Goldfish).
Vậy mà trong bộ Giản minh Trung Quốc thông sử, khá dầy và đầy đủ
của Lữ Chấn Vũ (Nhân dân xuất bản xã – 1955) tuyệt nhiên không có một
hàng về đồ sứ đời Tống, mặc dầu giới thiệu môn hoạ và tạc tượng đá.
(ND).
Đồ sứ Trung Hoa nhập cảng đầu tiên vào châu Âu, người ta gọi nó là
porcellana, một thứ vỏ sò hơi giống lưng con heo gọi là porcella; đó là
nguồn gốc tiếng porcelaine của Pháp.
Không rõ Ai Cập đã biết tráng men các đồ gốm từ bao nhiêu thế kỉ
trước T.L. Hình như trên các đồ gốm Trung Hoa đầu tiên tráng men cho ta
