Lê Thánh-tông rất thông minh, làm nhiều việc khiến cơ-nghiệp của Lê
Thái-tổ để lại được thịnh-vượng (mà bài 6 sẽ nói riêng).
Lê Thánh-tông mất thì thái-tử Tăng lên nối ngôi, tức Lê Hiến-tông
(năm 1497). Hiến-tông thông minh, hoà hiếu thường nói chuyện với các
quan : « Vua Thái-tổ đã gây dựng cơ đồ. Vua Thánh-tông đã sửa sang mọi
việc. Ta nay chỉ lo gìn giữ nếp cũ mà mở mang sự nhân chính ra cho sáng rõ
các công đức của ông cha trước ». Mất năm 1504, Hiến-tông làm vua được 7
năm, thọ 44 tuổi.
BÀI 5 : DÒNG LÊ PHỤC HƯNG (NỐI THEO)
B) THỜI KỲ SUY NHƯỢC : TỪ LÊ TÚC-TÔNG ĐẾN LÊ
CUNG-HOÀNG (1505-1527)
Lê Hiến-tông mất năm 1504, con thứ 3 tên Thuần lên nối ngôi, tức Lê
Túc-tông.
Túc-tông làm vua được 6 tháng thì mất, triều-đình tôn anh thứ 2 tên là
Tuấn lên ngôi, tức Lê Uy-Mục.
Uy-Mục rất táo bạo, giết tổ-mẫu là bà Thái-hoàng thái-hậu, giết Lễ bộ
thượng-thư Đàm văn-Lễ và Đô-ngự-sử Nguyễn quang Bật, vì 3 vị này
không chịu lập Uy-Mục lên ngôi, lúc Hiến-tông mất.
Đã bạo-ngược, lại say đắm tửu sắc, đêm nào Uy-Mục cũng cùng cung
nhân uống rượu, đến khi say thì giết bỏ. Có khi bắt quân sĩ đánh nhau làm
trò chơi. Sứ Tàu sang làm thơ gọi Uy-Mục là Quỷ-vương.
Uy-Mục tìm những người có sức mạnh làm túc-vệ ; bởi thế Mạc đăng-
Dung thi đỗ đô-lực-sĩ được làm chức Đô-chỉ-huy-sứ. Còn những tôn-thất
công-thần thì bị đánh đuổi, triều thần chán nản, nhiều người bỏ quan trốn đi.
Cơ nghiệp nhà Lê từ đây mỗi ngày mỗi suy nhược, để rồi mất vì nhà Mạc.
Năm 1509, Giản-tu-Công tên là Oánh, cháu vua Thánh-tông về Tây-đô
hội với các quan cựu thần, đem binh bắt Uy-Mục và hoàng-hậu Trần-thị giết
đi, rồi tự lập làm vua.
