CHƯƠNG III : NHÀ MẠC
BÀI 8 : NHÀ MẠC CƯỚP NGÔI NHÀ LÊ
Năm 1527, Mạc đăng-Dung cướp ngôi nhà Lê, lên làm vua, đặt niên-
hiệu là Minh-Đức.
Sợ lòng người còn nhớ nhà Lê, nên việc gì trong nước cũng làm theo
nhà Lê, lại tặng phong cho những người đã vì nhà Lê mà tuẫn-tiết, lục dụng
những con cháu cựu thần nhà Lê. Tuy nhiên phần đông quan nhà Lê vẫn
không phục, kẻ trốn tránh lên sơn lâm, tụ tập những người nghĩa khí nổi lên
đánh phá, như Lê công-Uyên, Nguyễn Ngã, Nguyễn thọ-Trường ở Thanh-
hoá. Lê Ý ở Mã-giang ; có kẻ mắng chửi Đăng-Dung mà chịu chết chứ
không chịu luồn cúi quân phản bội (xem bài GƯƠNG TRUNG NGHĨA).
Làm vua được ba năm, bắt chước lối nhà Trần, Mạc đăng-Dung truyền
ngôi cho con là Mạc đăng-Doanh, rồi về ở Cổ-trai làm Thái-thượng-hoàng,
nhưng vẫn giữ quyền quyết đoán mọi việc.
Đăng-Doanh lên ngôi đặt niên-hiệu là Đại-Chính, năm 1530. Đăng-
Doanh làm vua được 7 năm, thì nhà Minh sửa soạn qua đánh.
Nguyên lúc Mạc đăng-Dung lên ngôi, có người qua Tàu kể với nhà
Minh sự thoán nghịch của họ Mạc. Cũng muốn vin vào cớ giúp Lê diệt Mạc
để xâm chiếm Đại-Việt như thời nhà Hồ, vua nhà Minh sai Cừu-Loan làm
đô-đốc, Mao-Bá Ôn làm Tán-lý-quân-vụ đem quân đến đóng ở gần cửa Nam
quan ; rồi truyền hịch các nơi : « Hễ ai bắt được cha con Mạc đăng-Dung thì
thưởng cho quan tước và hai vạn bạc » ; lại sai người đưa thư cho Mạc-
đăng-Dung bảo đưa sổ ruộng đất nhân dân sang nộp và chịu tội. Mạc đăng-
Dung liền cho bọn Nguyễn văn-Thái sang sứ nhà Minh để xin hàng.
Năm 1540, Mạc đăng-Doanh mất, truyền ngôi cho con là Mạc phúc-
Hải, đổi hiệu là Quang-Hoa. Hồi này thấy nhà Minh sửa soạn qua đánh, Mạc
đăng-Dung sợ hãi quá, giao việc nước cho Mạc phúc-Hải, rồi cùng bọn Vũ
như-Quế, cả thảy hơn 40 người cởi trần trói mình lên chịu tội với nhà Minh
