Nguyễn Hiến Lê
Liêt Tử và Dương Tử
Phần IV - Tỉnh và mộng
BÀN VỀ TỈNH VÀ MỘNG
III.4
(Giác hữu bát trưng)
Trạng thái tỉnh có tám biểu hiện
, trạng thái mộng có sáu điềm
biểu hiện đó là gì? Là chuyện cũ
, hành động, được, mất, buồn, vui,
sinh, tử. Tám biểu hiện đó ở trong cõi hình thể.
Sáu điềm là gì? Là chính mộng (ở yên mà mộng), kinh ngạc mà mộng, nhớ
nhung nghĩ ngợi mà mộng, thức mà mộng (mơ mộng), vui mà mộng, lo
lắng mà mộng. Sáu thứ mộng đó do thần giao mà có (ở trong cõi tinh thần).
Ai không biết những cảm biến đó phát sinh từ đâu thì khi việc xảy ra,
không hiểu được nguyên nhân. Hiểu được nguyên nhân thì không còn kinh
ngạc, xót xa nữa.
Bất kì một cơ thể nào, dù doanh, hư
, hoạt động hay nghỉ ngơi, đều cảm
thông với trời đất, cảm ứng với vạn vật. Cho nên khi khí âm mạnh thì thấy
qua sông lớn mà hoảng sợ, khí dương mạnh thì mộng thấy qua đám lửa rực
mà cảm thấy nóng bỏng. Khí âm và khí dương đều mạnh thì mộng thấy
sống hoặc chết.
No thì mộng thấy mình cho người ta; đói thì mộng thấy mình lấy của
người. Người nào có tật sôi nổi thì mộng thấy lên cao; người nào (trái lại)
có tật trầm trọng thì mộng thấy chết đuối. Quấn dây lưng mà ngủ thì mộng
thấy rắn; chim ngậm tóc mà bay, thì ai có sợi tóc đó sẽ mộng thấy bay. Lại
gần cái “âm” thì mộng thấy lửa, sắp đau thì mộng thấy ăn; sau khi uống
